Trouw – 2003
De zorgvuldigheid bij de uitvoering van abortus moet worden gehandhaafd. Ook moet vrouwen adoptie worden voorgehouden als alternatief voor abortus. Tenslotte moet er meer aandacht komen voor preventie. Dit is één van de hoofdlijnen in het nieuwe regeerakkoord. Is er iets mis met de abortushulpverlening? Wat willen CDA, VVD en D66? En ís adoptie een alternatief voor abortus?”Het CDA is op oorlogspad,” zegt Bert van Herk, directeur van de abortusklinieken van Geboorteregeling West en Zuid Nederland gaat nog een stapje verder. “Men maakt de abortushulpverlening verdacht en dat bevalt me niet. Er is geen enkele reden voor. De Inspectie voor de Gezondheidszorg stelt heus wel eens vragen, dat gebeurt bij elk medisch ingrijpen. Maar suggesties, onder andere van staatssecretaris Ross-Van Dorp, als zouden klinieken met de wettelijk voorgeschreven vijf dagen bedenktijd de hand lichten en vrouwen om de meest wilde redenen hun zwangerschap beëindigen, zijn nergens op gebaseerd.”
Waarom vestigt de nieuwe coalitie de aandacht en op dit gevoelige dossier? Is het een residu van de kortstondige onderhandelingen met CU en SGP die aan het overleg met D66 als derde regeringspartner vooraf gingen? Ja, zegt de voorlichter van de VVD Tweede Kamerfractie, het is een geste aan kleinrechts, omdat CU en SGP bereid waren CDA en VVD uit de brand te helpen. Ja, zegt ook kamerlid Bert Bakker van D66. “Ik kan me een deel van hun zorgen voorstellen. Zij krijgen signalen dat de procedure rond zwangerschapsafbreking te makkelijk is. Ik heb er geen bezwaar tegen dat je als overheid controleert of de regels worden uitgevoerd, maar wat ons betreft is het geen opstap tot wijziging van de wet.”
Erica Terpstra, oud-staatssecretaris en tegenwoordig kamerlid voor de VVD, wijst de suggestie dat de liberalen een stokpaard van christelijke partijen op het droge hebben geholpen, verontwaardigd van de hand. “Er is altijd discussie over de vraag of de Wet Afbreking Zwangerschap niet veranderd moet worden. Als er al twijfel bestond over de wet, dan is die hiermee weg. Alledrie de coalitiepartners spreken zich hiermee vóór de wet uit. De wet wordt niet veranderd. Wel komt er een evaluatie van de praktijk, de wet zal worden getoetst. Ik zie dat juist als ijkpunt van de vigerende wetgeving.”
Maar de abortusparagraaf in het huidige regeerakkoord wekte nu juist bevreemding, omdat CDA, VVD en LPF vorig jaar in hun Strategisch akkoord nog afspraken de abortuswetgeving te evalueren. De opdracht voor die evaluatie is nog niet gegeven, laat staan dat zij is uitgevoerd. Wel is er nu die nieuwe tekst die op zijn zachtst gezegd suggereert dat de regeringspartijen ook zonder evaluatie al weten dat er iets valt aan te merken op de zorgvuldigheid waarmee abortus wordt uitgevoerd. Erica Terpstra: “De VVD twijfelt niet aan de zorgvuldigheid van de uitvoering van de wet.”
Het CDA zet wél vraagtekens bij die uitvoering. Loopt de praktijk van abortushulpverlening niet teveel weg van de wet, zo luidt de retorische vraag van een woordvoerder van de Tweede Kamerfractie. Het CDA heeft de indruk dat niet altijd sprake is van een noodsituatie en dat abortus vooral door jonge en allochtone vrouwen als alternatief voor anticonceptie wordt gebruikt. De toename van het aantal abortussen is reden er een punt van te maken in het Hoofdlijnenakkoord. “We moeten zorgen dat het aantal ongewenste zwangerschappen weer terugloopt. Of je daarvoor de wet moet veranderen, zal de evaluatie uitwijzen,” aldus de woordvoerder van de CDA-fractie.
Eylard van Hall, voorzitter van de Stichting Samenwerkende Abortusklinieken Nederland (StiSan), ziet de aandacht voor abortus in het regeerakkoord als een politieke kwestie. “Er is geen aanleiding voor extra aandacht voor zorgvuldigheid, die wordt in grote mate betracht. De passage is ideologisch bepaald. Van de zijde van het CDA zijn de afgelopen jaren voortdurend vragen gesteld in de Tweede Kamer. Kort geleden was er een incident rond een allochtone vrouw die door gebrekkige communicatie niet begrepen zou hebben dat haar zwangerschap werd afgebroken. Achteraf bleek dat zij daarvan wel degelijk op de hoogte was. Maar door CDA-kamerleden worden dan meteen zie-je-wel-vragen op de minister afgevuurd. De kleine rechtse partijen doen dat niet, zij zijn iets netter. Maar wat ik werkelijk idioot vind is dat ze adoptie noemen. Je kunt in Nederland nauwelijks adopteren, dankzij een goede abortuswetgeving overigens.”
“Adoptie is geen alternatief,” zegt Jacolien Teekman van de FIOM, Federatie van instellingen voor ongehuwde moeders. “Een zwangerschap doormaken, een kind op de wereld zetten dat altijd rond zal lopen, waarmee je een bloedband hebt en dat vervolgens afstaan… Dat is heel wat anders dan abortus. Wat ik graag zou zien is dat men ervoor zorgt dat de hulp rond geboorteregeling en seksualiteit betaalbaar blijft, want die wordt almaar duurder.”
Zij en Van Herk zijn wel blij met de aandacht voor preventie. “Daar zijn wij mee bezig. Wij willen met een video en cd-rom jongeren op een aansprekende manier voorlichten over anticonceptie. Er ligt een subsidieaanvraag bij het Ministerie van VWS. Daar zegt men dat er geen geld voor is. Maar voor de evaluatie van de abortuswet trekken ze wel € 400.000 uit.”