‘Het woord van de waarheid is onoverwinnelijk, een triomf van de geest,’ aldus schrijver Lidija Tsjoekovskaja in 1974 . Onlangs verscheen een bundel van haar Open brieven tegen de Russische staatsterreur in Nederlandse vertaling. Wie is zij en wat deed ze?
[Lees meer…] overOpen brieven van Lidija Tsjoekovskaja (1907-1996)Toegankelijk 3.0
‘Mag ik voor je bidden?’ vraagt een omstander de jonge student in een rolstoel. ‘Zal ik je helpen oversteken,’ zeg/vraagt een voorbijganger een blinde jongeman, hem onderwijl al naar voren duwend terwijl hij helemaal die kant niet op moet. ‘Goedbedoeld, maar lastig. Doe het liever niet,’ zeggen twee activisten met een fysieke beperking. Tijdens een forumdiscussie over onwetendheid met betrekking tot leven met een handicap noemen ze voorbeelden die hinderen. Geleidelijnen die ontbreken op straat of in stations waardoor je als blinde niet zelfstandig je weg kunt vinden. Gebouwen en voorzieningen waar je nog altijd niet in kan met een rolstoel.
Sinds 2016 geldt in Nederland het VN Verdrag Handicap en moeten mensen met een fysieke, verstandelijke of psychische beperking, en dat zijn er in ons land zo’n 2 miljoen, overal kunnen meedoen. Aan werk, cultuur, vervoer, onderwijs en meer. Feitelijk is dat lang niet altijd zo. Activisten als de onlangs overleden Jan Troost strijden al heel lang voor toegankelijkheid. Toch lijkt er iets veranderd. Een oudere man in een rolstoel zegt altijd net als z’n niet-gehandicapte medemens te hebben willen meedoen en zich daarvoor zoveel mogelijk aanpaste aan hen. De jonge activisten in de forumdiscussie zeggen dat als de maatschappij zich nu inricht op en aanpast aan de mensen met de meeste beperkingen die dan voor iederéén toegankelijk is. Voor ouderen, kwetsbaren en gehandicapten. Laat de maatschappij zich aanpassen aan ons in plaats van omgekeerd. Vergeet niet dat je nóg zonder beperking bent, zegt de jongen in rolstoel lachend tegen het publiek zonder zichtbare handicap. Loop je hier voor de deur onder de tram, dan word je net als ik. Van binnenuit voelen zij zich trouwens helemaal niet zo beperkt of gehandicapt, ze worden dat omdat anderen hen zo zien. Zij zijn wie ze zijn en hebben hun dromen en talenten. Zo kan een blinde burgemeester worden en zou een van de panelleden in rolstoel de eerste hoogleraar Gehandicaptenrecht willen zijn. Waarvan akte.
‘Pangea maakt je van zero tot hero’
Een sociale coöperatie is een goed vehikel voor ondernemende statushouders.
[Lees meer…] over‘Pangea maakt je van zero tot hero’Gewoon een bijzondere Nederlander op Kythira
Aphrodite zou bij het Griekse eiland Kythira zijn geboren, op de baren van de zee. Eind februari 2023 spoelen wij er aan. Het is er rustig en stil. Zestig dorpen en gehuchten telt het kleine eiland. Winkels en horecazaken zijn in deze tijd van het jaar nog dicht. Ook hoofdstad Chora is een dorp. Daar is één bar open. In de wintermaanden wonen er tussen drie- en vierduizend mensen op Kythira. Zomers zijn het er rond de 11.000, onder wie veel Kythirianen die de rest van het jaar in Athene werken en wonen. Openbaar vervoer is er niet meer. Alleen schoolkinderen worden met de bus naar een van de drie basisscholen of de ene middelbare school gebracht. Veel huizen staan, al dan niet tijdelijk, leeg, andere vervielen tot ruïnes.
Frank van Weerde, onze Nederlandse gastheer, blijft het jaar rond op Kythira. Hij bezocht het eiland al in de jaren 90, verloor er z’n hart aan en emigreerde in 2003. Wandelen is z’n passie. Hij maakte een wandelgidsje met 32 wandelingen over het hele eiland, beschikbaar in verschillende talen. Wij lopen er vier, in verschillende richtingen. We klimmen en dalen, komen door valleien en klauteren door een kloof, we lopen naar zee en bewonderen vele vele kerkjes. En komen geen enkele andere wandelaar tegen. Wel stralen veel bloemen ons tegemoet, in alle kleuren. Het is hier echt voorjaar. Prachtige wandelingen, bekoorlijk eiland.
Vanuit het kleine toeristenbureau Pyrgos House in Potamos verhuurt en beheert Frank ook accommodaties, organiseert trektochten, outdooractiviteiten, olijfpluk en ‘snoeiweken’ om wandelpaden te onderhouden. Hij spreekt vloeiend Grieks en kan goed Grieks dansen, laten we ons vertellen. Elke zondag trekt hij eropuit, met Grieken en gasten van elders. ‘Hij heeft Grieken aan het wandelen gekregen,’ zegt een eilandbewoner. In 2012 verscheen ook een verhalenboek van zijn hand: Kythira, gewoon een bijzonder eiland. De interviews met ruim twintig eilanders schetsen een mooi beeld van het leven en de geschiedenis ervan. Armoede, de trek naar Athene, emigratie naar Australië in jaren 50, terugkeer, biologisch boeren, kafeneios (koffiehuizen), visserij en de strijd tegen piraten passeren de revue. De liefde voor hun Kythira is groot. Het boek is vertaald in onder andere het Grieks en Engels en ‘het best verkochte boek op het eiland’, zo horen we in de winkel waar ik het aanschafte.
Door z’n goede humeur en tomeloze inzet voor Kythira en haar bewoners, werd Frank een graag geziene Kythiriaan. ‘Hij is Griekser dan de Grieken,’ zegt Tasos de taxichauffeur, die ons naar hoofddorp Chora brengt, te ver om te lopen. Na een kleine week vertrekken wij weer, Frank blijft. Verankerd.
Steppingstones
Om Somaliërs te betrekken bij de gemeente Tilburg ontwikkelden maatschappelijk dienstverleners het MST het project Steppingstones.
[Lees meer…] overSteppingstones‘Je draagt maatschappelijk iets bij’
Leergebied® is een cursus creatief denken voor mensen zonder inkomsten uit werk. In tien dagdelen bedenken rond twintig mensen in teams van vijf een creatieve oplossing voor een leefbaarheidsvraagstuk in wijk of gemeente. Zowel burgers als organisaties kunnen zo’n vraagstuk aandragen. Bijvoorbeeld voorkomen dat medicijnresten in het water terechtkomen of hittestress verminderen. Organisaties fungeren als opdrachtgever of afnemer van aangedragen oplossingen. In het geval van de medicijnresten in water was dat Waterschap De Dommel. ‘Het doel is verbinding voor leefbaarheid,’ zegt Carla Renders, vrijwilliger en drijvende kracht achter Leergebied®. Zij is oprichter van Stichting Richter Education, die de cursus aanbiedt en faciliteert.
De cursisten hebben verschillende leeftijden en verschillende achtergronden: studenten, werklozen, gepensioneerden, arbeidsongeschikten, etc. ‘Die verschillen maken dat mensen samen creatiever zijn en veel van elkaar leren,’ zegt Carla Renders. Wat de deelnemers gemeenschappelijk hebben is dat ze binding met de maatschappij missen, iets van betekenis willen doen en bijdragen aan de samenleving.
Carla Renders was docent en stond, na een ongeluk, ook zelf langs de zijlijn. Ze richtte Stichting Richter Education op en startte Leergebied® als burgerinitiatief.
De eerste cursus, Leergebied#5280 in Boxtel in 2021, diende als proef. ‘Tegenslag mag niet leiden tot uitsluiting. Ik wil mensen helpen hun kracht en talenten te ontdekken. En die met elkaar in te zetten voor leefbaarheid. We bieden jong en oud kansen om mee te doen en zich nuttig te maken in de eigen gemeente. Iets waarbij zij hun kennis in kunnen zetten, nieuwe dingen leren en nieuwe mensen ontmoeten.’
Deelnemers krijgen een certificaat na het doorlopen van de cursus. Dat kan hen vervolgens helpen ‘te klimmen op de participatieladder.’
Design Thinking
De cursus Leergebied® is gebaseerd op Design Thinking. Dat is een manier om stapsgewijs te zoeken naar oplossingen voor ingewikkelde maatschappelijke problemen, waarbij mensen altijd centraal staan. ‘Cursisten leren op een creatieve manier belemmeringen omzetten in kansen en oplossingen. Iedereen is in aanleg creatief. Leergebied® laat deelnemers die creatieve kracht (her)ontdekken. Iedereen kan deze denkmethode gebruiken.’
Renders wil de bedachte oplossingen van Leergebied® koppelen aan de sustainable development goals van de Verenigde Naties. ‘De oplossingen moeten het algemeen belang dienen. Ze zijn niet alleen goed zijn voor mensen of de wijk, ook voor de natuur.’
Stichting Richter Education stelt de gevonden oplossingen van de cursussen Leergebied® in Boxtel online beschikbaar voor iedereen die ermee aan de slag wil.
Community
Om cursisten te benaderen en verleiden om mee te doen, schakelt Renders maatschappelijk werk, woningcorporaties, scholen, kranten, het wijkplatform en het vrijwilligerssteunpunt in. ‘Zonder vertrouwde tussenpersoon is de drempel voor veel mensen te hoog.’ Jongeren kunnen hun maatschappelijke diensttijd vervullen met Leergebied®.
De cursussen worden gegeven door lokale vrijwilligers, professioneel opgeleid tot Design Thinking Facilitator. Renders wil ook persoonlijke begeleiders bij Leergebied® betrekken. ‘Zij kunnen deelnemers breder ondersteunen, bijvoorbeeld bij rouw en verlies.’
Ook werkt ze aan het opzetten van een community van deelnemers en begeleiders. ‘Als community vormen we een steeds groter wordende creatieve denktank binnen de gemeente. Als collectief zijn we ook in staat met creatieve, gedragen oplossingen te komen voor andere vraagstukken binnen de gemeente. Leergebied® kan zo voor maatschappelijke en individuele relevantie zorgen.’
Renders’ droom is in elke Brabantse gemeente een creatieve Leergebied® denktank te starten. ‘Door de veerkracht van burgers aan te spreken, kun je lokale samenlevingen een boost geven naar een gezonde toekomst.’
Coalitie
Om invulling te geven aan ‘verbinding voor leefbaarheid’, vormt Stichting Richter Education een coalitie met organisaties die willen samenwerken: het Partnernetwerk. Carla Renders: ‘Ik zoek onder andere naar commitment van commerciële organisaties die maatschappelijk verantwoord ondernemen in Boxtel. Een aantal bedrijven schonk ons in dat kader afgeschreven laptops. Een ander bedrijf refurbishte (opschonen en resetten, red.) ze gratis voor ons. We werken samen met opleiders als StudioWhy en SkillsTown. Anderen bieden ons als vrijwilligers ondersteuning met expertise, hun netwerk of het kosteloos gebruik van een cursusruimte. Een aantal organisaties ondersteunt ons met geld.’
Zingeving
Een van de deelnemers aan Leergebied® is een voormalige ggz-medewerker. Nu is ze gepensioneerd. ‘Door de aanpak met Design Thinking word je eigenaar van het probleem. Dat is nodig om samen tot oplossingen te komen. Je wordt uitgedaagd met iets te komen. En “je voelt dat je inbreng ertoe doet. Voor mij is dat zingeving. Het verminderde ook m’n schuldgevoel dat ik de laatste jaren voor m’n pensioen door ziekte niet kon werken.
Financiering
Renders is nog op zoek naar een duurzaam verdienmodel. ‘Het liefst zie ik dat (commerciële) organisaties een vraagstuk aanleveren en betalen voor het aandragen van mogelijke oplossingen. Het zou mooi zijn als die ook daadwerkelijk worden gerealiseerd en niet blijven hangen in de denk- en ontwerpfase.’ Nu wordt aan partnerorganisaties nog geen financieel commitment gevraagd.
Maak kennis met Leergebied® op YouTube https://youtu.be/G9G9PkftNEw