Groene partijen in Europa worstelen met identiteit.
GroenLinks Magazine – 2009
Ter gelegenheid van 25 jaar Groenen in het Europees Parlement bracht de Heinrich Böllstichting in Brussel begin december 2008 Green identity in a changing Europe uit. In de bundel beschrijven mensen van toen en nu hoe Groene partijen zich in veel Europese landen ontwikkelden van anti-establishment tot regeringspartijen, die bovendien opmerkelijk pro-Europa zijn. De identiteitsvragen zijn nauwelijks minder geworden.Vooral in het westelijk deel van de EU worstelen Groene partijen met zichzelf. Zijn ze een beweging of partij, of allebei? Moeten ze regeringsverantwoordelijkheid nemen en zo ja, in centrumlinkse dan wel centrumrechtse coalities, of allebei? Of moeten ze zowel mee willen regeren als trouw blijven aan hun activistische herkomst en radicale aanhang? De Duitse Groenen zijn over deze kwestie (én over zaken die speelden toen ze daadwerkelijk meeregeerden, zoals meedoen aan militaire missies) tot op het bot verdeeld geweest. Zij kunnen na jaren roodgroene coalitie en het vertrek van Joschka Fischer nu weer opgelucht bijtanken in de oppositie.
Ook in de jonge Oost-Europese zusterpartijen speelt de vraag of groen links of rechts is en met welk profiel zij de meeste kans hebben de kiesdrempel te halen. In Tsjechië bijvoorbeeld haalden de Groenen onder aanvoering van een realo vorig jaar voor het eerst de kiesdrempel en traden – onder gemor van ‘linkse’ kaders – vervolgens toe tot een centrumrechtse regering.
Hoewel er sinds 2004 één Europese Groene Partij bestaat, zijn de verschillen tussen de deelnemers zo groot dat de overkoepelende partij volgens critici in het boekje vooral een platform van nationale partijen is. Het verwijt van de Young Greens is dat groene partijen hoofdzakelijk mensen trekt uit de witte en hoogopgeleide middenklasse. Toch hebben antiracisme en antidiscriminatie de Groene fractie in het Europarlement vanaf het begin kleur gegeven. In de bundel blikken groene oud-europarlementariërs en fractiemedewerkers terug op onder meer het uitnodigen van Jesse Jackson toen het Europarlement Ronald Reagan ontving en op het stem geven aan vrouwen, migranten, vluchtelingen, prostituees, homo’s, transseksuelen en mensen met aids in de Brusselse en Straatsburgse arena.
Hoewel rechten van minderheden en emancipatie, maar ook landbouw, vrede en veiligheid, onlosmakelijk bij de Groenen horen, vinden leidende figuren in Green identity in a changing Europe dat radicale milieupolitiek speerpunt moet zijn. Het is het enige onderwerp waarop groene partijen zich onderscheiden van andere partijen. ‘Europa heeft de Groenen nodig.’ Tijdens de presentatie van de bundel riepen zij op tot een Green New Deal, hetgeen tot in de VN werd gehoord en overgenomen! Of dat tot een nieuwe groene identiteitscrisis leidt, moet het komende Europese verkiezingsjaar uitwijzen.
Green identity in a changing Europe verscheen in een Engelse en Duitse versie en is verkrijgbaar bij de Heinrich Böll Foundation, EU Regional Office, 1, rue d’Arlon – B 1050 Brussels, t: 32 2 743 4100, e: Brussels@boell.be