In een aantal Belgische gemeenten zijn al enkele jaren ervaringsdeskundigen in armoede actief betrokken bij armoedebestrijding. In Brussel staat een ervaringsdeskundige advocaten bij op hun wekelijks spreekuur voor zwervers en daklozen, asielzoekers en verslaafden in een zaaltje onder het Centraal Station. ‘Die persoon vormt een brug tussen de wereld van de straat en die van het recht,’ zegt een advocaat van de zogeheten juridische permanentiedienst. Bij mensen aan de onderkant van de samenleving is volgens hem sprake van onderconsumptie van het recht.
In Mechelen praten ervaringsdeskundigen met professionals uit het onderwijs en de gemeente, om hen gevoelig te maken voor achtergronden van schooluitval van jongeren, zoals negatieve ervaringen van de ouders als kind met het onderwijs vroeger. Zo nodig zijn de ervaringsdeskundigen op school aanwezig om leerlingen bij de les te houden. Iemand die zelf met armoede en sociale uitsluiting kampt of heeft gekampt, legt makkelijker contact met lotgenoten dan een ambtenaar of leerkracht. Het leidt tot schoolzorgplannen die kinderen uit voorheen als ‘aso’ betitelde gezinnen, weer bij school betrekken. Elders in het land zijn ervaringsdeskundigen aanwezig op Centra voor Leerlingbegeleiding, Kind & Gezin en opvoedingssteunpunten om te tolken tussen de ‘kansengroep’, zoals de doelgroep in het Vlaams heet, en sociale professionals.
In Vlaanderen heeft organisatie De Link nu een opleiding voor ervaringsdeskundigen in armoede opgezet, om hen in staat te stellen hun partners in poverty te ondersteunen bij het (beter) communiceren met de overheid en participeren in beleid en in de wijk.
De (betaalde) inzet van deze ervaringsdeskundigen in armoede heeft verschillende positieve gevolgen. Voor henzelf betekent het een baan en/of zinvolle dagbesteding, voor hun collega’s uit de kansengroep dat sociale voorzieningen en overheidsinstellingen toegankelijker worden.
In Nederland zijn vooral ervaringsdeskundigen actief in de geestelijke gezondheidszorg. Zij ondersteunen andere cliënten bijvoorbeeld tijdens spreekuren, dagbesteding of reïntegratie. De participatie van ervaringsdeskundigen in armoede beperkt zich hier tot cliëntenraden voor uitkeringsgerechtigden, cliëntenbelangenverenigingen en de voedselbank. Voor de inzet in de kind- en jeugdzorg en het onderwijs kunnen we wellicht ons licht opsteken bij de zuiderburen.