Waterstof

Geen lichte kost, deze kerst. Hier en daar linkse zelfkastijding zelfs, afgezet met strepen licht. Rechtse partijen framen de bestrijding van de financiële en economische crises door megabezuinigingen als ‘noodzakelijk’ en links gaat daar grotendeels in mee, zo bromt bestuurskundige Gökhan Turan. De spaarzame valse tonen die links produceert moeten luider! Onze redacteur Shivant Jhagroe staat stil bij de vraag waarom links de crises niet benut voor een revival van gelijkheidsidealisme. Volgens hem maken oude denkers en nieuwe bewegingen duidelijk dat gelijkheid, in combinatie met vrijheid, steeds nieuwe ongelijkheden schept. Docent en schrijver August Hans den Boef schampert over het grote aantal gedoogjuwelen dat de SGP al heeft verzilverd gezien haar twee Tweede Kamerzetels. Hoogleraar cultuursociologie Dick Houtman wil de trend keren dat wetenschap steeds meer wordt beschouwd als ‘ook maar een mening’. Hij ontrafelt mythes over fact-free politiek en fact-based wetenschap en roept schoenmakers op zich bij hun leest te houden. Het volk bestaat niet, hoort Waterstof-redacteur Jaap van Kampen van opinionleaders die het kunnen weten. De rechtsstaat wel? En wat moet links met de euro? Overpeinzingen voor onder de kerstboom.

http://www.waterlandstichting.nl/?p=waterstof&s=bekijken&id=63

De internationale orde, het westerse financiële systeem, de Europese Gemeenschap, de PvdA: allemaal trillen ze op hun grondvesten. Toch is er meer maakbaar dan deze donkere wolken ons doen geloven. In deze Waterstof schetsen auteurs vergezichten die licht en lucht geven. Derk Loorbach, verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, zet alternatieven als decentrale energievoorziening en regionale voedselproductie tegenover verschillende systeemcrises en wijst op het zelforganiserend vermogen in onze samenleving. Ook Herman Verhagen, consultant duurzame ontwikkeling, ziet voorlopers in duurzame ontwikkeling de kansen van morgen creëren. ‘Grote bedrijven zijn de motor van verandering. Consumenten vragen om duurzame producten. We naderen het kantelpunt’, schrijft hij in zijn binnenkort te verschijnen boek De Duurzaamheidsrevolutie. Een voorpublicatie. Femke Brandt neemt in haar column Hilarisch vegetarisch de vegetarische consument op de korrel. De linkse samenwerking staat, heel energiezuinig, op de waakvlam. Annemiek Onstenk blogt links een vuurtje. Zij bespreekt ook een themanummer van Socialisme & Democratie over verheffing. David Hollanders, verbonden aan de TU Delft en de Universiteit van Tilburg, doet uit de doeken dat niet jongeren of ouderen het beste af zijn met het gesloten pensioenakkoord, maar werkgevers en vermogensbeheerders. In reactie op het stuk Gelukskoorts van Fleur Wirtz in ons vorige nummer ziet Kees de Schepper, promovendus Taalwetenschap aan Radboud Universiteit Nijmegen, het subsidiëren van kunst als een secundaire arbeidsvoorwaarde voor beter opgeleiden. ‘Geen geld naar voetbal, wel naar hogere cultuur.’

http://www.waterlandstichting.nl/?p=waterstof&s=bekijken&id=62

Geen woord over de euro bij ons. Als minister Jan Kees de Jager, op weg gestuurd met Wilders’ dictaat ‘Geen belastingcent voor Griekenland’, in Europa de zondvloed over ons afroept, laten we daar in de volgende Waterstof zeker ons licht over schijnen. In deze e-zine duiken we vooral in binnenlandse conflicten. Iris Groen gaat tussen de strijdende generaties staan naar aanleiding van het gesloten pensioenakkoord. David Hollanders wil niets weten van een generatieconflict. Het echte probleem met het pensioenakkoord is dat werkgevers en vermogensbeheerders onvoldoende bijdragen aan het wegwerken van de tekorten van de pensioenfondsen. August den Boef verklaart waarom de hevige afkeer van de islam van de PVV het in de discussie over onverdoofd slachten won van de grote liefde voor Israël. Hij stelt vast dat Wilders moslims in Nederland anders behandelt dan orthodoxe joden in Israël. Dirk de Hoog praatte met de historici Jan en Leo Lucassen en plaatst de migratie naar Nederland in historisch perspectief. ‘Het beleid zorgt voor meer problemen dan de migranten zelf.’ Irene Voskamp stelt voor pgb-houders en toekomstige cliënten hun zo gewenste en succesvolle regie te laten behouden, maar dan over zorg in natura in plaats van over een zak geld. Annemiek Onstenk plaatst kanttekeningen bij het overijverig aan de straat zetten van slecht functionerende sociale instituties en Fleur Wirtz filosofeert over gelukskoorts. Kirsten van den Hul geeft een reactie op ons emancipatienummer van de vorige keer en Femke Brandt ten slotte verplaatst zich, als niet-uitkeringsgerechtigde, een week in het leven op bijstandsniveau: ‘Altijd op weg naar nergens’. Als leestip dit keer Hoezo klimaatverandering van Pier Vellinga. Zonder vraagteken.

http://www.waterlandstichting.nl/?p=waterstof&s=bekijken&id=61

FC Twente, zogenoemde ‘boeren’ uit ’de provincie’, verloor dit voetbalseizoen het emancipatieduel om de landstitel van het grootsteedse (nu eens excellerende) Ajax. Maar de boom van de grote drie clubs is allang geveld: emancipatie geslaagd. In het politieke spectrum lijkt rechts zich momenteel drukker te maken over emancipatie dan links. Zij herschreef het oude linkse verheffingsverhaal: Jan met de pet is Wilders’ koppel Henk en Ingrid geworden, de arbeidersklasse de ‘hardwerkende Nederlanders’ van Rutte. Rita Verdonk is tegenwoordig roze beschermengel. De vooral door links en liberalen bevochten rechten van vrouwen en homo’s worden nu ingezet om antimoslim geluiden kracht bij te zetten. In deze Waterstof zoeken we naar de achtergrond hiervan. Waar is de progressief/linkse passie voor emancipatiestrijd gebleven? Shivant Jhagroe doet de aftrap in dit themanummer: emancipatie, een begripsbepaling. Annemiek Onstenk baant zich een weg door meningen over vrouwen met een hoofddoek en in de prostitutie: redding of rechten? Judith Ploegman pleit voor arbeidstijdverlenging van deeltijdwerkers. Personeelstekorten wegwerken gaat boven de vrije keuze van vrouwen met kleine banen. Homoseksualiteit is terug als politieke kwestie, niet als linkse maar als rechtse hobby. Paul Mepschen en Laurens Buijs roepen op tot een nieuw ‘seksueel antinationalisme’. Irene van Oorschot onderzocht vrouwen die, hoogst ongebruikelijk, qat kauwen in Jemen. Wat zijn de kansen van vrouwen in de democratiserings- en vrijheidsstrijd daar?

Tot slot twee boekbesprekingen. Dirk de Hoog betoogt aan de hand van Cordelia Fine dat serieus wetenschappelijk bewijs voor de stelling dat hersenen van vrouwen fundamenteel anders werken dan die van mannen, ontbreekt. Rineke van Daalen neemt het op tegen Graa Boomsma en Jan Blokker, die vinden dat het onderwijs, door vernieuwingen van ‘buitenstaandes’, aan kwaliteit verliest. Zij legt een link met Bildung en sociale stijging.

De aardbeving en tsunami in Japan leidden bijna tot een nucleaire ramp. Exploderend waterstof in kerncentrale Fukushima baande zich een verwoestende weg uit beschermende omhulsels. Zo destructief willen wij met onze Waterstof niet zijn, maar wel net zo’n teken aan de wand. De Vlaamse professor Jan Blommaert, in gesprek met Merijn Oudenampsen, vindt dat goede kennis en informatie weer centraal moeten staan bij de intelligentsia en in de politiek en media. ‘Mensen informeren zich beter over de aanschaf van een auto dan over politiek,’ aldus Blommaert. Links moet een alternatief bedenken nu liberalen conservatief, sociaaldemocraten liberaal en populistisch rechts bon ton zijn geworden. Omdat zelfs het staatsbestel het soms moet ontgelden in Nederland, beschrijft Irene Voskamp wat wij moeten weten over de Grondwet. ‘Het is niet zo gek dat Nederlandse burgers zich niet rechtstreeks verbonden voelen met de Grondwet. De burger bestaat niet in de grondwettelijke instituties. De kloof tussen burger en politiek zit in de staatsinrichting ingebakken.’ Die kloof probeert men in Nederland te verkleinen door burgers aan te zetten tot actieve participatie. Menno Hurenkamp en Evelien Tonkens schreven er een boek over, De onbeholpen samenleving. Dirk de Hoog bespreekt het. Burgers moeten geen brave onderdaan zijn, noch streven naar een positie als ‘bovendaan’. Burgerschap is een ambacht dat te leren valt. Fleur Wirtz laat zich inspireren door ‘oude’ feministe Susie Orbach. De schrijfster en psychoanalytica houdt er vrijzinnige opvattingen op na, maar Orbach is alles behalve een individualist, schrijft Wirtz. ‘Ze benadrukt steeds het belang van de collectieve aanpak van problemen. Haar werk geeft hoop dat het anders kan.’ August Hans den Boef schrijft naar aanleiding van Riemens pamflet De eeuwige terugkeer van het fascisme over de zin en onzin van historische vergelijkingen met Wilders. Josip Kesic neemt ons mee het spanningsveld in tussen bescherming van immaterieel erfgoed en de vredesdoelstelling van UNESCO. Mag alleen Griekenland het woord Macedonië gebruiken? Annemiek Onstenk ten slotte buigt zich, na een kort gesprek met Halleh Ghorashi, over de vraag hoe diversiteitsproof wij van Waterstof zijn.

http://www.waterlandstichting.nl/?p=waterstof&s=bekijken&id=59

Geen eindejaarslijstjes of een Top Tien in deze laatste Waterstof van 2010. Wel iets om over na te denken bij de kerstborrel, onder andere over het imago en zelfbeeld van links. Wat is het imago en zelfbeeld van links? Doet links nu wel of niet aan verheffing van anderen? Is ‘sociaalindividualistisch’ voldoende focus voor progressief liberalen of liberaal progressieven? Gaat ze samenwerken, fuseren? Evelien Tonkens geeft een aftrap voor een geupdate linkse agenda. Francio Guadeloupe brengt een in het Engels geschreven ode aan Papa Rien, die een fair fight streed voor een kleuren/cultuurblind links (en samenleving). Meerten ter Borg legt uit waarom vrijzinnigen het zo goed met iedereen voor hebben en toch worden gehaat. Zijn dochter Irene Voskamp laat ons nader kennismaken met onze grondwet en plaatst kritische kanttekeningen bij de relatie grondrechten en burger. Jaap van Kampen laat zich imponeren en in de war brengen door Opstand der horden (1937) van Ortega y Gasset, om tot de conclusie te komen dat de vermeende kloof tussen high en low culture van tegenwoordig kleiner is dan gedacht. Josip Kesic toont aan waarom (populistisch) rechts er beter dan links in slaagt oprecht, echt en authentiek te zijn (lijken) en ontknoopt begrippen als elite en waarheid. Twintigers Iris Groen en Dennis van den Berg schrijven een modern J’Accuse tegen Babyboomers 1 en presenteren een nieuwe beweging, NL. Verder besteden we aandacht aan ontgifting en duurzaamheid, zowel van het sociale en politieke klimaat als van het milieu. Dirk de Hoog vertelt u alles over het rondeel-ei. Arno Adelaars pleit voor fair hasj, waar de Marokkaanse wietboer een eerlijke prijs voor krijgt en Asis Aynan onttrekt mensenrechtenactivist Chakib al-Khayari, die gevangenzit in Marokko omdat hij WikiLeakte over de betrokkenheid van de overheid bij drugshandel, aan de vergetelheid. Annemiek Onstenk, ten slotte, blogt dat als vrijzinnig/liberaal/duurzaam/progressief links met de VVD kan regeren, zij toch met de SP samen oppositie moeten kunnen voeren.