• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
Annemiek Onstenk Journalist

Annemiek Onstenk Journalist

tekst, redactie & research

  • Home
  • Tekst
  • Redactie
  • Research
  • CV
  • Klanten
  • Contact
  • Kanaalpost

Linkse tegenwind

20 december 2010 door Annemiek Onstenk

Aanval na aanval op gevestigde instituties lanceerde Geert Wilders de afgelopen jaren en kiezers beloonden hem daarvoor. Internationale verdragen moesten het ontgelden, de Europese Unie, het staatsapparaat, ontwikkelingssamenwerking, de rechterlijke macht, de media en de cultuur. Voortdurend haalde hij haatdragend uit naar de ‘linkse kerk’ en ‘elite’. Alsof links aan de macht was en de gevestigde orde vertegenwoordigde. Deze van Berlusconi, de godfather van Italië, en de Republikeinen in de VS afgekeken demonisering van links (dat de ‘linkse’ parlementaire pers het regerende driemanschap recentelijk tot politici van het jaar koos, zegt genoeg) was effectief. Links werd geregeld in het defensief gedrongen. Daarbij liepen oppositionele (b.v. tegen kabinet Balkenende) en behoudende geluiden (b.v. mensenrechtenverdragen, EU en ontwikkelingssamenwerking handhaven) door elkaar. Bovendien bleven linkse partijen onderling verdeeld. GroenLinks en D66, partijen overigens die eveneens werden beloond door de kiezer, vonden de SP en de PvdA op sociaaleconomisch terrein ‘behoudzuchtig’. D66 zelf is niet voor radicale herverdeling. GroenLinks en de PvdA praatten over samenwerking, maar wilden daar de SP niet bij hebben, etc.

Uit de reacties van links op de megabezuinigingsplannen van Rutte & Co en gemeenten, blijkt wederom hoe diffuus de linkse focus is. Zijn we solidair (en wat is dat dan?) of solitaire? Is links voor een verder doorgevoerde meritocratie of voor herverdelen? Verheffen of verheven voelen? Buitenparlementaire actie of re(a)geren vanuit de oppositie? Verzorgings- of activeringsstaat? Vrijheid of volgzaamheid?

Nu de storm van mister PVV, de grote gedoger, voor een groot deel is uitgeraasd, is er ruimte voor linkse tegenwind. De oprichters van de links-liberale denktank Waterland riepen op tot de vorming van een nieuwe ‘sociaalindividualistische’ beweging. Daarin zouden sociaalliberalen van D66, links-liberalen van de VVD, vrijzinnigen van GroenLinks en sociaalindividualisten in de PvdA elkaar kunnen vinden. De combinatie ‘sociaalindividualistisch’ moet borg staan voor vrijheid om anders te zijn, denken en leven en voor gelijke kansen voor iedereen. Volgens Dick Pels, medeoprichter van Waterland, impliceert een radicale kansengelijkheid een herverdeling van economisch en cultureel bezit en een rechtvaardige spreiding van inkomen, kennis en macht (in: Wat de Vrijzinnig-Democraten willen, Stichting Waterland, 2008).

Paul Lucardie en Gerrit Voerman van het Documentatiecentrum Nederlandse politieke partijen stellen in het pas verschenen Van de straat naar de staat? GroenLinks, 1990-2010 dat GroenLinks, D66 en de PvdA elkaar over de gehele linie naderen. De ideologische en programmatische verschillen tussen hen bestaan nog altijd, maar zijn kleiner geworden. Vooral omdat het accent bij het nu twintigjarige GroenLinks is verschoven van buitenparlementair naar gouvernementeel. Afgelopen zomer had regeringsdeelname van deze partij gekund, al was de kans over rechts groter dan over links. Ook in het buitenland zijn meer voorbeelden van groenrechtse dan groenlinkse coalities te vinden. Het (potentiële) electoraat is volgens Lucardie en Voerman echter het meest gecharmeerd van een radicaal GroenLinks (selling points: milieu, multiculturalisme), dat links van het drukke midden blijft. Dat sluit toenadering tot de PvdA en D66 naar hun mening overigens niet uit. Een eventuele fusie tussen GroenLinks, PvdA en D66 verwachten zij pas als Nederland verder verrechtst, links electoraal keldert en de PvdA zelfstandig geen kans op het premierschap meer maakt.

Het sociaalindividualistische perspectief van de vroege Waterlanders lijkt niet meer te volstaan als tegenwind in het huidige rechtse klimaat. Onder andere de groene agenda ontbreekt. Nu is milieu geen exclusief links onderwerp (overigens net zo min als ‘kansengelijkheid’, ‘vrijheid’, etc. dat zijn). Maar met de groene leegte van rechts, moet links ijveren voor radicale milieupolitiek. Ook milieu is een herverdelingsvraagstuk, onder meer tussen de generaties. Wat we nu opmaken of onherstelbaar beschadigen, is niet meer beschikbaar voor volgende generaties.

De keuze voor individuele kansen, rechten en vrijheden, komt bovendien volledig in de plaats van de oudlinkse oriëntatie op het collectief. Een notie van solidariteit ontbreekt. Onhoudbaar nu, na de babyboomgeneratie, de veertiger Rutte doorgaat met potverteren. Het Sociaal en Cultureel Planbureau constateerde onlangs dat de huidige jongeren het voor het eerst sinds decennia niet beter krijgt dan de ouderen. Het SCP ziet een omslag in de sociale stijging van volgende generaties. Nu hoeft niet elke generatie in kennis en welvaart over de vorige heen te groeien. Maar mensen moeten wel bereid blijven belasting en premies voor pensioen, AOW of ziektekosten te betalen, ook voor anderen. Naast ontplooiingskansen, rechten en vrijheden voor ieder mens afzonderlijk, is er de collectieve verantwoordelijkheid voor kwetsbare mensen die daar geen gebruik van kunnen (of willen) maken. Zelfredzaamheid is voor velen ideaal, maar moet geen dwangbuis zijn voor hen die daartoe niet in staat zijn of die liever de veiligheid en geborgenheid zoeken van het collectief. Er(gens)bij horen is even belangrijk als jezelf kunnen ontplooien.

Als PvdA, D66 en GroenLinks in staat zijn om met de VVD over regeren te onderhandelen, moet het toch mogelijk zijn om samen met de SP oppositie te voeren. Allereerst met het oog op de keuzen voor bezuinigingen van het Rutte-kabinet en op Provinciale Statenverkiezingen van 2 maart aanstaande. Het, met wisselende meerderheden, parlementair en buitenparlementair, zorgen voor zaken als vermindering inkomensverschillen, realiseren milieudoelen en afbouw hypotheekrenteaftrek, lijkt voorlopig de meest haalbare optie.

Gerelateerde Berichten

  • Uit de linkse kerk geklapt

    Veel linkse, feministische of 'roze' mensen zullen momenten van twijfel over het maken van ‘de juiste keuze' hebben gekend, zelfs van verscheurdheid. Ikzelf herinner me bijvoorbeeld een bijeenkomst waar witte vrouwen zich door zwarte vrouwen het zwijgen lieten opleggen om te praten over vrouwenbesnijdenis of eerwraak, omdat dat van hernieuwd…

  • Linkse samenwerking, een noodzakelijk goed

    ‘Linkse partijen moeten nu snel de krachten bundelen’ schrijft Frans Timmermans, Tweede Kamerlid voor de PvdA in zijn driewekelijkse column in NRC Handelsblad. Timmermans vraagt ‘hervormingsbereidheid’ van zijn linkse vrienden en vriendinnen. Ook moet er ‘een nieuwe synthese tussen individualisme en gemeenschapszin’ komen. Gebundeld links moet, samen met het politieke…

  • Dolle rederijkers

    Wil (populistisch) ‘rechts’ uiting geven aan z’n afkeer, hekel, minachting, ja zelfs haat ten opzichte van ‘links’, dan zijn termen als ‘grachtengordel’ en ‘linkse kerk’ voldoende om de toehoorder duidelijk te maken hóe groot de hekel is en hóe erg links. De Amsterdamse grachten waren van oorsprong het domein van…

Categorie: Politiek

Primaire Sidebar

Politiek
  • Genadebrood
    Hij vindt het niks, die voedselbanken. De titel van het goed geschreven Genadebrood spreekt boekdelen. Peter Verschuren schreef een boekje ...
  • Niet voor de hippie few alleen
    Opeens waren en zijn zij er: stadmakers. Zij timmeren flink aan de weg, vormen een Nederlandse en Europese beweging en ...
  • Rut toch op?
    ‘Nederland moet Nederland blijven,’ zegt Mark Rutte tijdens Zomergasten 2016 in onverholen Wilderiaans. Met ‘Pleur toch op naar je eigen ...
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • ...
  • 10
  • >>

Artikelen

Selecteer subcategorie
category
6419f3181bb88
1
1
27
Loading....

Tweets…

'n stem op #BBB zou 'n stem tegen elite zijn, tegen 't establishment van gevestigde politiek/bestuur. Maar stemden #BBB kiezers twintig jaar geleden voor #LPF en #pimfortuijn? Precies, vertegenwoordiger van 't establishment! Fortuijn behoorde tot de #elite én won harten & stemmen

Ongeveer 2 dagen geleden op Onstenk's Twitter

Wir sind das Volk. Aber wie oh wie nog meer?

Ongeveer 5 dagen geleden op Onstenk's Twitter

Mooi gedaan @Natascharosa prachtige, aangrijpende en roerende docu #Broertje over tocht bevrijde vader #DeWinter uit nazi-Duitsland 1945

Ongeveer 2 weken geleden op Onstenk's Twitter

Wandelen op #Kythira, een aanrader! annemiekonstenk.nl/2023/03/07…

Ongeveer 2 weken geleden op Onstenk's Twitter

Ik stem #GroenLinks pic.twitter.com/zYCFiifvQJ

Ongeveer 2 weken geleden op Onstenk's Twitter

@annemiekonstenk volgen

Volg mij op

  • LinkedIn
  • Twitter

© 2023 Annemiek Onstenk, journalist | Tekst, redactie & research | Techniek WordPress | Realisatie Zin in Webdesign