In november 2019 bezocht ik een van de drie centra van Sunshine in Johannesburg. De organisatie biedt daycare en voorschoolse educatie aan kinderen tussen 18 maanden en 7 jaar met een verstandelijke en/of lichamelijke beperking en een ontwikkelingsachterstand, veelal uit arme gezinnen. Vooral de blijde gezichten van de kinderen zullen me lang bijblijven.
‘Menige familie ziet de komst van een kind met een ernstige handicap als straf van God,’ zegt directeur Shannon O’Keefe van Sunshine Association. ‘Ouders ontkennen vaak dat hun kind iets heeft en/of willen de handicap niet zien. Soms verlaat de vader zelfs het gezin vanwege deze ‘vloek’. Het kind wordt, al dan niet verborgen, verzorgd maar ontwikkelt zich niet, terwijl met hulp en training zoveel mogelijk is.’ Sunshine biedt dagopvang aan 30 tot 70 kinderen per locatie. Zij krijgen twee maaltijden en een dagprogramma om vaardigheden als zelf eten en naar toilet gaan te leren. Ouders betalen naar vermogen een schoolfee. Leidsters en gespecialiseerde professionals leren ouders hoe zij hun kind kunnen verzorgen en zich verder kunnen laten ontwikkelen. Daarvoor geeft Sunshine bijvoorbeeld een op het kind afgestemde speelgoedtas mee naar huis, zodat ouders thuis kunnen oefenen met bouwen, boekje lezen, etc. Kunnen kinderen met een ernstige beperking niet naar een van de centra/voorscholen komen, dan komt Sunshine bij hen aan huis met hetzelfde aanbod.
Het Eldorado Park Early Intervention Centre dat ik bezoek telt vier groepen met activiteiten en een dagprogramma naar niveau. In een groep zingen kleintjes in aangepaste stoelen een liedje en oefent een leidster sensorische integratie met kneedbaar materiaal in de hand van het kind. In een andere groep spelen kinderen met speciaal daarvoor gemaakt suikerachtig zand om zintuigen te stimuleren en in een derde groep leren ze naar wc gaan, hun naam zeggen, spelen en zelfstandig eten. Kinderen die leerden praten en lopen, schuiven door naar volgende groep. In de vierde groep lopen en springen kinderen (‘die als kasplantjes binnenkwamen’ zegt Shannon) door de ruimte, antwoorden op vragen en zijn nieuwsgierig naar m’n fototoestel. In opdracht van de juf zingen ze het volkslied van Zuid-Afrika, Nkosi Sikelel’i Afrika. Drie van de kinderen staan op het punt naar een school voor speciaal onderwijs te gaan, vertelt Shannon trots. In die zin vormt Sunshine een brug tussen thuis en school en geeft kinderen met een ernstige handicap kans op een zo normaal mogelijk leven.
De kok des huizes vult rond de dertig bordjes in de keuken, het is bijna lunchtijd. Ze vertelt bij Sunshine te zijn gekomen als moeder van een zoon met een ernstige beperking, die zij moeilijk kon accepteren. Sunshine leerde haar hoe ze haar zoon zo goed mogelijk kon ondersteunen en van hem kon houden. Hij werd een gewoon lid van de familie en deel van de gemeenschap waarin ze woonde. ‘Als zijn jongere zus iets uithaalde, klikte hij, zoals een broer zijn zus erbij lapt.’ De zoon overleed op z’n 23ste. Als dank voor de hulp werd ze eerst vrijwilliger bij Sunshine, nu is ze kok en wordt ze betaald voor haar werk.
De gemeente Jo’burg betaalt per kind een vergoeding voor educatie en behandeling, ouders betalen een fee naar draagkracht en de rest van de financiering komt uit giften en fondsenwerving. ‘We hebben een container ingericht als lab om nieuwe leermiddelen en ondersteuningsmethoden te ontwikkelen. Hier staat ook lesmateriaal voor de leidsters, professionals en vrijwilligers en speelgoedtassen voor de ouders,’ zegt Shannon O’Keefe. ‘We willen een tweede container voor verdere innovaties. Ook de bedrijfsauto waarmee we heen en weer rijden tussen de drie locaties, is aan vervanging toe.’
Als u de zon wilt laten schijnen in de pupillen van Sunshine-kinderen, zie https://www.sunshine.org.za/
