Maatschappelijke participatie en arbeidsparticipatie gaan in Amsterdam West hand in hand.
Veel mensen verrichten waardevol werk in Amsterdam West. Vaak zijn dat sleutelfiguren die het vertrouwen van buurtbewoners krijgen. De arbeidsmarkt blijft voor hen echter slecht toegankelijk. En beloning voor hun inzet ontbreekt. Ze blijven afhankelijk van een uitkering. Met een Buurtbaan is een opstap naar regulier werk gecreëerd. Verkleint de Buurtbaan de afstand tussen arbeidspotentieel in de wijk en de systeemwereld? Hoe slaan we een brug tussen informele en formele partijen?
Buurtopbouw van binnenuit
Eartha deed ervaring op als participatie- en empowermentcoach. Ze was buurtkok en actief rond het voorkomen van eenzaamheid in de wijk. Tijdens corona kookte ze buurtmaaltijden. Nu verdient ze de kost als zzp’er. Awatif was hulpmoeder op de school van haar kinderen en lid van de MR. Ze haalde haar startkwalificatie.
Actievelingen en arbeidspotentieel genoeg in Amsterdam West. Toch komen ze niet of moeilijk aan een baan. Ook zijn er veel buurtinitiatieven. Zo timmeren ondersteuningsorganisatie Wikistad en samenwerkingsverband Samen Meedoen al jaren aan de weg in het stadsdeel. ‘Buurtopbouw moet je van binnenuit vorm geven,’ zegt Piet van Diepen, oprichter van Wikistad. ‘Formele organisaties moeten daarop aansluiten. We willen waardering voor en erkenning van ervaringskennis op buurtniveau.’
Bewoners willen werk
De stem van bewoners in een kwetsbare maatschappelijke positie wordt vaak niet gehoord. Terwijl zij afhankelijk zijn van voorzieningen van de overheid. Die zijn bedoeld als vangnet. Veel bewoners ervaren die echter meer als een net dat hen gevangen houdt.
‘Je wordt gestraft als je een poging doet om te werken,’ zegt Eartha, een van de actieve bewoners in West. ‘Ik zat in de schuldsanering. Ik kreeg het advies niet te gaan werken, omdat al mijn geld dan naar de eisers zou gaan. Maar waar de gemeente niet bij stilstaat, is dat ik stilsta als ik niet werk. Dan ontstaat een gigantisch gat in mijn cv. Ik wilde wél werken.’
‘Als je geen werkervaring hebt, kan je die zonder baan niet opbouwen,’ zegt ook Awatif. ‘Men ondersteunt en ziet de ontwikkelbehoefte van mensen niet. Zo blijven ze cliënt. Of ze blijven in vrijwilligerswerk hangen, terwijl ze potentieel voor de arbeidsmarkt hebben.’
Yamina kwam al jaren bij welzijnsorganisaties. ‘Ze bleven me als cliënt zien. Men had geen oog voor mijn ontwikkeling. Buurtwerkers zagen me niet als samenwerkingspartner, laat staan een gelijkwaardige. Toen ben ik bij Wikistad terechtgekomen’.
Dromen
Wikistad wil actieve bewoners als deze vrouwen helpen hun dromen te realiseren én zelf aan het stuur te blijven. In de praktijk is dat lastig. In 2012 richten twee buurtbewoners bijvoorbeeld een Sociaal Spreekuur op in West. Zij hebben een netwerk in de wijk en genieten het vertrouwen van bewoners. Die weten hen te vinden, maar welzijnsorganisaties en beleidsmakers niet. Die hebben hun eigen aanbod en visie. Dat wringt. ‘Wij worden niet gezien noch erkend,’ zegt Yamina. ‘We kunnen ons niet verder ontwikkelen en hebben geen verdiencapaciteit.’
Buurtbanen
Dat moet anders. Bewoners willen meer. Zelforganisaties en professionals hebben elkaar bovendien nodig.
De introductie van een Buurtbaan zorgt in 2017 voor een doorbraak. Partijen vinden elkaar rond dit initiatief van Wikistad. Sleutelfiguur Yamina is de eerste die een 32-urige Buurtbaan krijgt. Daarvan is 8 uur voor scholing en coaching gericht op het verwerven van een baan na de Buurtbaan. Yamina komt in dienst bij Combiwel, dat buurtwerk en maatschappelijke dienstverlening verzorgt. Het stadsdeel financiert. De Buurtbaan is voor maximaal twee jaar.
De eerste Buurtbaners zijn inmiddels doorgestroomd naar een reguliere baan. Dan komt de Buurtbaan weer beschikbaar voor een andere actieve buurtbewoner. Om toe te groeien naar zo’n baan coachen de eerste Buurtbaners de nieuwe peer to peer in de Werkplaats Informeel Leren.
De ervaringen in Amsterdam West worden nu stap voor stap gedeeld met andere stadsdelen. Sinds september 2021 is de regeling Buurtbanen voor heel Amsterdam van kracht. Voorlopig kunnen er 25 Buurtbaners aan de slag in een betaalde baan. Zij zijn rolmodellen voor anderen.
Brug
Buurtbaners vervullen een brugfunctie tussen bewonersnetwerken aan de ene en publiek gefinancierde maatschappelijke organisaties aan de andere kant. De wisselwerking tussen hen is cruciaal. Piet van Diepen: ‘Beleidsmakers en instellingen zien Buurtbaners nog wel eens als betaalde vrijwilligersassistenten. Zij moeten leren meebewegen met de buurt. Instellingen, Buurtbaners en sleutelfiguren in de wijk zijn wat ons betreft gelijkwaardig. Laat ook bewoners in kwetsbare positie volwaardig democratisch partner zijn en zich ontwikkelen. Versterking van de buurt en perspectief voor mensen die waardevol werk (kunnen) doen, gaan hand in hand.’
Met Buurtbanen en later een reguliere baan of als zzp’er krijgen actieve bewoners werk dat aansluit bij hun talenten en ambities. De Buurtbaan is een breekijzer gebleken, vindt Piet van Diepen. Zowel voor mensen die nu wél aan betaald werk komen als voor de buurt. ‘De afgelopen jaren krijgen we steeds meer waardering. De uitdaging is nu om te zorgen dat informeel en formeel elkaar bij nieuwe buurtactiviteiten optimaal benutten. De visie dat buurtopbouw van binnenuit gestalte moet krijgen, blijft daarbij leidend.’
https://www.movisie.nl/artikel/maatschappelijke-participatie-arbeidsparticipatie-gaan-hand-hand
Geef een antwoord