Van 1 tot en met 4 mei kampeerden vier kunstenaars en vier politici aan de Amsterdamse Warmoesstraat: Salima Belhaj van D66, Carolien Gehrels van de PvdA, Ruud Nederveen (afgewisseld door Michiel van Wessem) van de VVD, Mariko Peters van GroenLinks en de kunstenaars Nicoline van Harskamp, Jeanne van Heeswijk, Hans van Houwelingen en Jonas Staal. Vier dagen en drie nachten waren ze, bij wijze van kunstproject, tot elkaar veroordeeld. Doel: ‘bestaande dogma’s doorbreken en vertrouwde agenda’s neerleggen’ of, om met Mariko Peters te spreken, kunstenaars en politici aan te zetten hun ‘boerka’s af te werpen’. Plaats van handeling: kunstcentrum W139, naast de Condomerie in de Warmoesstraat, dat was ingericht met een vergadertafel, eettafel, acht koepeltentjes op pallets en één douche. Het Amsterdamse collectief Metahaven verzorgde het design, de maaltijden, een tentoonstelling en de communicatie met de buitenwereld.
Het proces verbaal, dat op een scherm buiten het ‘laboratorium’ of thuis op internet te volgen was, vermeldde geen namen van sprekers, omdat het resultaat van het experiment één geheel moest worden. Uit de flarden van discussies die ik, zijdelings, heb gevolgd, valt de herkomst wel te raden. De PvdA-wethouder die voormalig voorman Joop den Uyl aanhaalt met ‘de nood van de kunst is de nood van de samenleving’. De vertwijfeling van de kunstenaar die het ‘toch wel shocking’ vond zich te realiseren ‘hoe belangrijk het is voor politici is om macht te hebben’. Om mee te regeren zouden ze ‘de kunst verkwanselen voor een halve JSF’… Politici zijn ‘getrainde meningenmachines’ zonder inhoud of ideologie. De politicus op zijn/haar beurt zegt het niveau van ‘zakkenvuller (politicus) versus subsidieslurper (kunstenaar)’ achter zich te willen laten.
Van vier dagen debatteren valt geen worst te maken, maar de geluiden over het resultaat zijn positief. De kunstenaars hebben zich met succes weten ‘op te dringen’ aan politici. ‘Wij zijn serieuze partners om de samenleving te creëren.’ De politiek moet het veld niet in keurslijf dwingen van verantwoording afleggen over bezoekersaantallen, kunsteducatie en het aantal allochtonen dat naar musea gaat. Kunstbeleving en -participatie kun je niet monitoren op leeftijd, afkomst, etc. Er moet ruimte voor excellentie en topkunst blijven.
Het samen slapen aan de Warmoesstraat heeft ook de politici goed gedaan. Zij werden als ‘geïnspireerde mens’ wakker en kwamen weer dichter bij emoties en idealen. In plaats van vooroordelen bevestigen (‘Jij een marxistische sukkel, ik een VVD’er zonder ziel’) was het rendement van ‘slowthinking’ op de Wallen onverwacht hoog, vond de VVD-politicus, ‘effectiever dan 25 debatten’. Er komt een communiqué tot verandering, zo is beloofd. Over negen maanden plukken we hopelijk de vruchten van dit samenzijn. Tenzij de buren in voorbehoeding voorzagen en het bij wederzijds snuffelen is gebleven.