Om mensen met ernstige psychische problematiek en een afstand tot de arbeidsmarkt aan een baan te helpen, is goede samenwerking nodig tussen zorgverleners, werkgevers en gemeenten. [Lees meer…] over‘Ik kom met talenten, niet met patiënten’
Juffen en meesters missen ondersteuning bij passend onderwijs
Discussies over het slagen, dan wel mislukken van passend onderwijs richten zich meestal op kinderen die thuis zitten in plaats van op school. Hoe vergaat het de leerkrachten in het passend onderwijs? [Lees meer…] overJuffen en meesters missen ondersteuning bij passend onderwijs
Mienskipkeunst
Panorama Franeker is een landschap van stemmingen waarin Friese ggz-cliënten hun binnenwereld naar buiten brengen. Insideout. [Lees meer…] overMienskipkeunst
Samenwerken levert meer op dan gescheiden zorg en arbeidsre-integratie
Een derde van de uitkeringsgerechtigden krijgt psychische zorg. Velen willen werken, maar gemeenten of UWV beschouwen hen als onbemiddelbaar. Hoe overbruggen zij de afstand tussen zorg en arbeid?
Sociaal Bestek 2018
[Lees meer…] overSamenwerken levert meer op dan gescheiden zorg en arbeidsre-integratieBurgerschapsonderwijs uit de wij/zij hoek
Leerkrachten moeten kinderen de basiswaarden van de Nederlandse rechtsstaat bijbrengen, zo luidt de opdracht van onderwijsminister Arie Slob aan scholen in het basis- en voortgezet onderwijs. Scholen worden al tien jaar geacht lessen burgerschap te geven, maar die komen volgens de Onderwijsinspectie niet overal van de grond. Het kabinet diende onlangs een wetsvoorstel in om de opdracht voor het geven van het vak burgerschap te verhelderen. Ook wil de minister onderwijs over zaken als vrijheid van meningsuiting, gelijkwaardigheid, begrip voor anderen en onderlinge verdraagzaamheid minder vrijblijvend maken.
Op de pabo’s is burgerschap onderdeel van het lesprogramma voor toekomstige leerkrachten. Rob Bartels, docent aan de pabo van Hogeschool InHolland, waarschuwt dat we het vak burgerschap niet door een medische bril moeten bekijken. ‘Stop er een pilletje burgerschap in en er komt democratische gezindheid uit. Zo werkt het niet. Of en hoe een democratische gezindheid zich ontwikkelt is ook afhankelijk van de omgeving en samenleving waarin kinderen opgroeien. De school is geen eiland.’ Wat hij de toekomstige juffen en meesters onder andere bij wil brengen is dat zij democratische principes in het onderwijs zelf integreren, de dialoog aangaan met leerlingen uit verschillende culturen, hun oordeelsvermogen helpen ontwikkelen en verantwoordelijkheid leren nemen voor de omgeving, natuur en maatschappij. ‘Laat kinderen onderzoeken hoe iets zit en hoe je zaken kunt begrijpen. Dat gaat aan meningen vooraf.’
Hoe praat je in de klas bijvoorbeeld op een respectvolle manier over controversiële maatschappelijke kwesties als Zwarte Piet? Wat betekent vrijheid van meningsuiting als het gaat om uitlatingen die kwetsend voor anderen zijn? Gemeente Den Haag liet adviseur Samira Bouchibti de methodieken op schrift stellen waarmee Haagse scholen sinds twee jaar werken. In juni 2018 verscheen haar Handboek maatschappelijke en sociale thema’s voor docenten en onderwijsprofessionals, dat ook lezenswaard is voor geïnteresseerden buiten Den Haag. Het geeft concrete tips en tools voor hoe je burger- en Nederlanderschap in de klas aan de orde stelt, leerdoelen rond begrippen als vrijheid, identiteit en morele oordeelsvorming rond maatschappelijke thema’s als etnisch profileren, islam en rechten van homo’s, lesbiennes en transgenders. Bouchibti houdt leerkrachten voor een balans te zoeken tussen een open houding, luisteren, normeren, informeren en sturen. Pareer meningen als ‘Asielzoekers zijn criminelen’, die gebaseerd zijn op gevoel en vooroordeel, met feiten, stelt zij. Laat leerlingen onderzoeken hoe het echt zit.
Moeder aller adviezen en daarom helemaal voorin het handboek te vinden, is het overstijgen van wij/zij-denken. Anders betrekken leerlingen (en leerkrachten) meteen vast hun stellingen en zetten hakken in het zand. De opdracht van de gemeente lijkt vooral ingegeven door de wens en het streven de Nederlandse grondrechten, waarden en wat ons in dit land bindt over het voetlicht te brengen. Het boek is een dialoog met tweede of derde generatie kinderen van gastarbeiders, jonge moslim/a/s en leerlingen met Surinaamse roots en heet niet voor niets Waarom zijn wij Nederlander? Bij de voorbeelden, vragen en tips over hoe de leerkracht in gesprek zoekt met leerlingen gaat het om kinderen die zich meer moslim, Surinamer of Turk dan Nederlander voelen of het recht opeisen om te vinden dat homo’s vies zijn, zoals Wilders ‘Minder Marokkanen’ mag roepen. Het benadrukken van ‘onze’ waarden en ‘onze’ samenleving dient om duidelijk te maken dat mensen die hier geboren zijn, de taal spreken en een Nederlands paspoort hebben erbij horen en gewoon Nederlander zijn, ongeacht huidskleur, afkomst (voor)ouders, geaardheid, etc. Als die leerlingen vanuit een ander ‘ons’ praten, van thuis, Turkije of het slavernijverleden, ben je er nog niet. Het is goed de norm te stellen dat de vrijheid van de een ophoudt waar die van de ander in het gedrang komt, het belang van zelfbeschikking te benadrukken en de keerzijden van verlokkingen van een criminele loopbaan expliciet te adresseren. En de methodieken in het boek zijn degelijk uitgewerkt en bruikbaar. Als het echter uitsluitend gaat om twistpunten tussen oude en nieuwe Nederlanders komt de dichotomie tussen ‘wij’ en ‘zij’ elke keer terug. Dan wordt de beperking tot één doelgroep een tekortkoming van het boek en de methodieken. Misschien helpt het bij normstellend lesgeven over burgerschap ook andere vormen van ongewenst of crimineel gedrag aan de kaak te stellen. Milieucriminelen die afval van hun illegale drugslaboratoria in de natuur dumpen, zware jongens van motorclubs die in wapens handelen, vrouwenhandelaren en witwassers onder de rijken. Ook positieve voorbeelden kunnen het blikveld verbreden, bijvoorbeeld omkijken naar ouderen zoals onze Marokkaanse Nederlanders dat doen. Als we maar uit de groef komen van ‘wij’ en ‘zij’, Hollanders en moslims (die zich zouden moeten aanpassen), want zo netjes rond lopen lijnen tussen bevolkingsgroepen natuurlijk niet.
Waarom zijn wij Nederlanders? Handboek maatschappelijke en sociale thema’s voor docenten en onderwijsprofessionals, Samira Bouchibti, juni 2018 is een uitgave van Gemeente Den Haag
Mienskipkeunst in Franeker
Insideout heet het panoramisch doek dat tot eind juli te zien is bij Groot Lankum in Franeker. Ruim honderd (ex)psychiatrische patiënten uit Friesland schilderden een kleurig landschap van stemmingen. ‘Ik ben vrolijker geworden,’ zegt een van de panoramisten. Panorama Franeker is community art die niet alleen de kijkers opfleurt, ook de makers.
in: Deviant, juni 2018
Thea Gerritsen bedacht twee jaar geleden dat zij in het kader van Leeuwarden, culturele hoofdstad 2018 wilde laten zien dat er in psychisch kwetsbare mensen kunstzinnige talenten schuilen. Het gaat haar als raadsvrouw in de ggz aan het hart dat zij zo vaak kansarm zijn, terwijl ze zoveel kunnen. Zij betrok kunstenaar Baukje Spaltro, zelf ervaringsdeskundige in de psychiatrie, bij het ontwikkelen van een kunstproject. Hun plan groeide uit tot megaproject Panorama Franeker, waar (ex)cliënten uit de hele provincie bij betrokken zijn, maar ook veel zorg- en welzijnsorganisaties, begeleiders, sponsors en gemeenten.
Binnenstebuiten
Op negen locaties in de provincie ging Spaltro aan de slag met groepen (ex)cliënten uit de ggz. Iedere groep kreeg de opdracht de eigen beleving van het Friese landschap uit te beelden op het doek. De deelnemers begonnen met praten en brainstormen, vervolgens schilderden zij in samenwerking onder andere wouden, duinen en het wad. Baukje Spaltro maakte van de negen doeken één panoramisch geheel van 40 meter in de rondte, het landschap van stemmingen waar deelnemers hun binnenwereld naar buiten brengen. Insideout.
Elisa (34) uit Heerenveen schilderde vogels, molens en riet. Op de dagbesteding waar ze ? keer per week naartoe gaat, maakte ze altijd donkere duistere schilderwerken. Voor het panorama gebruikte ze heldere kleuren en ze blijft met kleur werken, vertelt ze. ‘Ik ben vrolijker geworden.’ Ook Yaron (29) uit Heerenveen schilderde al bij de dagbesteding. ‘Ik heb ADD, daarom is het druk in m’n hoofd. Schilderen houdt me helder, het geeft me focus.’ Hij werd uitgenodigd mee te doen met het kunstproject van Thea Gerritsen en Baukje Spaltro. Dat beviel. ‘Dat uit het niets zoiets moois kan ontstaan is fascinerend. Ik vond het wordingsproces nog leuker dan het eindproduct.’ De vrijheid waarin hij kon schilderen had voor hem toegevoegde waarde. ‘Ik heb verschillende banen gehad, maar viel steeds uit vanwege de werkdruk. Hier voelde ik me vrijer en meer gewaardeerd dan in een gewone werkkring.’ Anneke (58) uit Sneek kreeg rond haar 50ste een depressie en later de diagnose autisme. Zij begon op haar 53ste met schilderen. ‘Wat je met woorden niet kunt, kun je beeldend wel uitdrukken.’ Ze schilderde onder andere een molletje. ‘Dat is een metafoor voor mezelf: blind en in de luwte.’
Samenwerken
Naast het vanuit de eigen beleving kunst creëren, noemen mensen samenwerken als tweede positieve effect van Panorama Franeker. Elisa dacht dat zij moeite zou hebben met samenwerken in een groep. ‘Ik nam echter de leiding en zorgde zelfs voor anderen. Je realiseert ook dat je niet de enige bent met psychische problemen. De samenwerking heeft me heel goed gedaan. Jammer dat het maken van het panorama afgelopen is.’ Anneke hield aanvankelijk de boot af. ‘Werken in een groep is niet mijn ding, maar bij het panorama schilderen ontmoette ik heel interessante mensen. Ik kwam in een andere wereld dan normaal. Je voelt elkaars kwetsbaarheid. Je bent wie je bent en hoeft je hier niet te verdedigen. Ik hoop contact te houden met de vriend/inn/en die ik maakte. Ik heb niet veel vrienden, dit heeft echt wat extra’s geboden.’
Artistiek leider Baukje Spaltro is meer dan trots op het kleurige resultaat en haar mienskip, haar gemeenschap van panoramisten. ‘Panorama Franeker nodigt je uit om anders te kijken naar het Friese landschap, de ander en de psychiatrie.’
Het Panorama Insideout is tot 29 juli te bewonderen op het terrein van GGZ Friesland Groot Lankum in Franeker www.panoramafraneker.nl