‘Nee, geen trans,’ zegt Jacky vol afgrijzen, ‘ik ben een vrouw!’ Sinds ze ‘passabel’ is, dat wil zeggen dat niet meer te zien is dat ze vroeger een jongen was, is ze klaar met het transgender zijn. Toch wil Jacky (20) praten over het veranderen van sekse, want het is een eenzame weg. ‘Je krijgt wel begeleiding, zoals elke maand een gesprek met een psycholoog, maar verder moet je het allemaal zelf doen.’ De straat op als je nog duidelijk in de overgangsfase zit en mensen je aanstaren. Je gedragen als, in Jacky’s geval, een meisje terwijl je je nog niet helemaal zo voelt. En meedoen in een omgeving die het er nooit over heeft. Jacky: ‘Op school gebeurt er niets op dit vlak. In de VS zijn er groepen lotgenoten op school, met wie je op stap gaat. In het Nederlandse onderwijs is er geen aandacht voor.’ Nu niet meer is te zien dat ze een paar jaar geleden nog een jongen was (ze is een prachtige jonge vrouw!), weet niemand ‘het’ op school. Jacky wil dat graag zo houden. ‘In je gezicht zullen ze zeggen: “Wat goed van je!” en “Wat dapper”, maar achter je rug gaan ze fluisteren en wijzen “Goh, ze was een jóngen!”. Iedereen gaat anders naar je kijken.’ Dat is een stap terug, iets waar ze geen zin in heeft. ‘Ik heb er zó hard aan gewerkt om te komen waar ik nu ben, laat me.’ Wat meer awareness over wat mensen meemaken als ze zich ongelukkig voelen in hun lichaam en een nieuw persoon (moeten) worden, kan echter geen kwaad, vind ze. Waarvan akte.
transgender
Transseksuele asielzoekers m/v
Ze komt uit Azerbajdzjan, is klein en, duidelijk zichtbaar, een van man naar vrouw transgender. Niet alleen andere asielzoekers belagen haar, ook medewerkers van het asielzoekerscentrum waar ze, in afwachting van de behandeling van haar verzoek tot verblijf, woont, behandelen haar slecht. Klachten over onveiligheid worden genegeerd, ze wordt geprovoceerd (‘Jij hoort in de prostitutie thuis.’) en uitgelachen.
De transseksuele Irakese heeft al een verblijfsstatus in Nederland. Haar probleem is dat ze nog niet medisch van geslacht is veranderd. Hoezeer ze zich ook vrouw voelt, zich gedraagt, kleedt én overkomt als vrouw, officieel gaat ze nog als man door het leven. Aanpassing van je paspoort, identiteitskaart en andere papieren kan volgens de Nederlandse wet pas na operatieve geslachtsverandering. Ze had jarenlang een baan bij een vluchtelingenorganisatie. Nu ze, vanwege bezuinigingen, ander werk moet zoeken, komt ze met haar mannelijk identiteitsbewijs in de problemen. ‘Geen werkgever wil mij hebben.’ Graag wil ze haar verhaal doen, maar ‘geen foto alsjeblieft. Ik woon in Amsterdam West en mijn Turkse en Marokkaanse buren weten niet dat ik transseksueel ben.’
‘Mooie meisjes’, zegt Emir Belatoui van belangenorganisatie Secret Garden, liefkozend. Zijn organisatie komt op voor de belangen en rechten van homo, lesbische, bi- en transseksuele moslims, ‘en andere migranten’, voegt hij toe. Vorig jaar bood Secret Garden leden van de Tweede Kamer een petitie aan. De organisatie wil dat de Nederlandse overheid seksueel vervolgden veiligheid garandeert. Begin dit jaar hadden ze over de schrijnende situatie van homo- en transseksuelen m/v in asielzoekerscentra zelfs een onderhoud met minister voor Immigratie en Asiel, Gerd Leers. Tot resultaten heeft het nog niet geleid.
Secret Garden biedt de vrouwen voor een avond veiligheid, verstrooiing en lotgenotencontact. Onlangs werd er de film Silent Stories van Hanne Phlypo en Catherine Vuylsteke vertoond, over vier gevluchte transseksuelen.
Opdat ze gehoord worden.