Een Nederlandse man, geboren uit Colombiaans/Antilliaanse ouders, heeft een klacht over zijn behandeling bij De Hoop, een instelling voor evangelische hulpverlening in Dordrecht. Hij is daar naar eigen zeggen “met meer problemen weggegaan dan gekomen”. Enkele jaren geleden klopte hij bij De Hoop aan voor residentiële hulp vanwege familie- en relatieproblemen en verslaving aan alcohol en drugs. “Ik had hen gevonden via Google; dat christelijke maakte me niet uit”. Er werd een behandelplan opgesteld, maar in plaats van de gevraagde individuele hulp kreeg hij groepstherapie. En in plaats van de verwachte gesprekken met hulpverleners kregen hij en anderen te verstaan dat hij zich tot God moest wenden. “Ik had het gevoel dat het een sekte was, die me wilde inpalmen”.
In de zeven maanden dat de man was opgenomen in de woon/werkgemeenschap van De Hoop, raakte hij achterop met de betalingen van de huur en energierekeningen van zijn woning. Zijn begeleider zette hem er toe aan die op te zeggen. Omdat hij zich niet prettig voelde bij De Hoop en er in conflict kwam met zijn omgeving, is hij vertrokken.
De maanden erna kwam hij in moeilijkheden met zijn verhuurder, de NUON en de Sociale dienst én raakte hij in een ernstige depressie, volgens hem mede als gevolg van zijn verblijf bij De Hoop. Een vriendin diende namens hem een klacht in, die ongegrond werd verklaard. Omdat hij nu, jaren later, nog kampt met problemen die volgens hem op De Hoop zijn terug te voeren, zoekt hij contact met een journalist. De klacht is dat de instelling hem “geestelijke schade” toebracht, dat “zijn zelfvertrouwen weg” is, dat hij “is gedecodeerd” en dat “zijn persoonlijkheid is afgebroken”, dat hij van een “positief in het leven staand mens” een “wantrouwend persoon” is geworden en dat hij in een “maatschappelijk isolement” zit. Ook het woord ‘brainwash’ valt. Andere cliënten van zijn afdeling (gemeenschap), zouden vergelijkbare negatieve ervaringen hebben.
De Hoop is een van een keurmerk voorzien, op kiesBeter.nl vermelde en bij Ggz Nederland aangesloten zorginstelling op Bijbelse grondslag die in 2010 35 jaar hulp verleent, tegen normale voorwaarden van de zorgwet en zorgverzekeraars. De prestaties van De Hoop worden, net als die van andere instellingen, gemeten in de jaarlijkse Ggz-thermometer van brancheorganisatie Ggz Nederland. De uitkomsten van metingen bij De Hoop wijken nauwelijks af van landelijke gemiddelden. Rond informatievoorziening van cliënten scoort De Hoop weliswaar iets minder, maar in de waardering voor de behandeling weer iets beter dan gemiddeld. De Colombiaans/Antilliaanse man die mij benaderde hoort bij de groep cliënten die minder tevreden of ronduit negatief is over de behandeling. Voor De Hoop geldt dat voor ongeveer 10% van de cliënten, bij collega-instellingen is die groep gemiddeld groter, tussen 13-20%.
Maar omdat zijn klacht ernstig is, neem ik, vanuit het journalistieke principe van hoor en wederhoor, toch contact op met De Hoop en maak een afspraak met drie leden van de gastenraad, zoals de (wettelijk verplichte) cliëntenraad hier heet. Of zij door God of de leiding zijn ingefluisterd of niet: zij staan pal voor De Hoop. Af en toe bereiken hen klachten over de behandeling, maar deze is hen onbekend. Mijn drie gesprekspartners zijn, voordat zij bij De Hoop kwamen, elders in behandeling geweest. De Hoop is voor hen de betere, mildere en menselijker instelling. “Mijn vorige behandelaar meende dat ik het toch niet zou redden (om af te kicken, AO) en stuurde me weer de straat op,” zegt een man die nu vijf jaar bij De Hoop in therapie is. En een vrouw met een alcoholverslaving: “In de reguliere opvang, waar ik eerst zat, worden zowel je gedragspatroon als je persoon afgebroken, en vervolgens weer opgebouwd. De Hoop is ook gericht op gedragsverandering, maar je wordt tijdens de behandeling met meer zorg omgeven”.
De gasten zijn ware ambassadeurs en vertellen trots van de leer/werkplaatsen voor de arbeidsre-integratie van cliënten, de ouder/kindplaatsen waar gezinnen met een verslaafde ouder kunnen verblijven, het financieringsfonds voor omscholing van cliënten en de nazorg van De Hoop.
En het geloof? “Geloven mag, De Hoop stelt het niet verplicht,” zeggen ze, net zo min als de zondagse diensten. Maar bij de intake tekenen gasten van De Hoop wel een overeenkomst over de behandeling op Bijbelse grondslag, “daar kiest men voor”.
Ik blader door de Nieuwsbrief van De Hoop van mei 2010, met o.a. een artikel over de christelijke hulpverlening. Anders dan de reguliere hulpverlening, zo lees ik, staat bij De Hoop ‘niet de methode, maar een ontmoeting met de Here Jezus centraal’. Bij De Hoop is men van mening dat genezing van verslaving, psychosociale of psychiatrische problematiek het werk van God is (“Zijn woord is als een medicijn voor mij,” wordt een cliënt geciteerd), niet van hulpverleners. Geluk en gezondheid zijn ook ‘niet het hoogste doel’ van de hulp van De Hoop. Dat is ‘dat iemand optimaal kan leven tot Gods eer’.
Aan de Ggz-thermometers van 2008 en 2009 met de scores van De Hoop, zit een pagina gehecht met antwoorden op de open vraag aan cliënten wat de christelijke identiteit van de instelling voor hen betekent. Om er enkele te noemen: “Er is niks beters dan het christelijk geloof”, “God=herstel”, “Bevestiging van wie ik ben in Christus”, “Dat je er met Gods hulp komt” en “Dat ik alleen met God acceptatie vind en clean kan zijn”.
Ik kan me – ondanks de relatief gunstige scores van De Hoop – voorstellen dat m’n Colombiaans/Antilliaanse man zichzelf er een beetje kwijtraakte.