Terwijl veel mensen in Nederland en andere West-Europese landen mutsen over hoofddoekjes, verleidt aanstormend Turks talent kunstliefhebbers met postmoderne global art.
Contrast – voorjaar 2011
Voor minder dan geschiedenis schrijven doen ze het niet. “De westerse kunst en cultuur zijn niet langer dominant. Wij zijn de vlaggendragers van een nieuwe kunststroming, waarin globalisering en kosmopolitisme centraal staan,” zegt Ipek Mihrac Sur, kunstenaar en medeoprichter van kunststichting 7 Hills Foundation. Deze naam verwijst naar de zeven heuvels van Istanbul. Ipek Sur: “Als je de zeven punten met elkaar verbindt, ontstaat de vorm van een diamant.”
We praten met haar in galerie Art Space 7 in de Amsterdamse binnenstad, één van de initiatieven van 7 Hills. Om ons heen schilderijen met vogelverschrikkers, collages van blote lichaamsdelen verstrengeld met medische apparatuur en videokunst van Can Sungu, waarbij in een bont stilleven steeds een element verandert. Er wordt ook een twintig minuten durende videofilm geprojecteerd, waarin de blote kunstenares, Burcu Oncel, zichzelf met verf overgiet en met natte verfharen een doek beschildert. Verrassend en vitaal.
Sublime Porte
De 7 Hills Foundation wil stereotypen van Turkse kunst doorbreken. “Maar we zijn geen wapen tegen populisme,” zegt Ipek Sur. “Het gaat ons niet om een politiek statement. Ons doel is hedendaagse, vernieuwende en hybride kunst laten zien. Hybride wil zeggen dat verschillende kunstvormen en nieuwe technologieën, maar ook wetenschap en performance in elkaar overlopen. Hiermee leveren we onze bijdrage aan veranderingen. We maken mensen nieuwsgierig. Kunst is de beste manier om over culturen te praten.”
Voor de eerste expositie waren Turkse kunstenaars die verspreid over Europa wonen, uitgenodigd om hun visie op Turkse identiteiten te verbeelden. De expositie kreeg de veelzeggende titel Sublime Porte: de naam van een deur naar de ruimte in het Topkapi Paleis te Istanbul, waar de Ottomaanse sultan bezoekers uit het Westen ontving. Ipek Sur noemt het “een plek van samensmeltende culturen en identiteiten”. Sublime Porte was een poort tussen Oost en West, de 7 hills stichting wil een levendige brug tussen Oost en West slaan.
Tijdens de expositie vond ook een debat plaats over De last van vertegenwoordiging. Ipek Sur: “In verband met de toetreding van Turkije tot de Europese Unie is de discussie over de Turkse identiteit actueel. Zijn de kunstenaars die bij ons exposeren automatisch vertegenwoordigers van de, in Europese ogen eenzijdige, moslimcultuur? Voelen zij zich ambassadeur van Turkije?” Uit het debat bleek dat ‘de’ Turkse identiteit niet bestaat. Ipek Sur: “Het is eerder een collage van tientallen verschillende culturen, mede als resultaat van de vele volksverhuizingen in het Ottomaanse tijdperk. Veel Turken ervaren de door het Westen opgelegde, eenzijdige vertegenwoordigende rol als een enorme last. Dit is duidelijk terug te zien in het werk van de kunstenaars.”
Het liefst zou Ipek Sur het niet meer hebben over culturele, laat staan etnische, identiteiten: de taal en verbeelding van kunstenaars is een wereldtaal. “Bij global art gaat het om authentieke persoonlijkheden van kunstenaars. Bij ons kunnen ze zichzelf zijn. Reguliere musea en kunstinstellingen hebben te weinig raakvlak met wereldkunst. Zij moeten labellen. Voor ‘diversiteit’ hebben ze bijvoorbeeld wel plek, voor onze ideeën niet. Galerie Art Space 7 voorziet in een behoefte. Ook vanuit Turkije zelf hebben kunstenaars weinig kans om in het buitenland te exposeren.”
Nomaden
Ipek Sur studeerde fotografie in Istanbul en kwam in 2004 als beursstudent naar Nederland. Ze zat op de Koninklijke Academie van Beeldende Kunst in Den Haag en deed vervolgens de Masteropleiding Photographic Studies in Leiden. In 2009 ontmoette ze performer Sinan Efe, een Turkse Amsterdammer. Samen zetten ze 7 Hills op. Ipek Sur: “Er was niet veel voor en van Turkse kunstenaars. Er moest wat veranderen en we hadden daar dezelfde ideeën over. We beschikken over een groot netwerk; hij in Nederland, ik in Turkije. Op de opening van de eerste expositie kwamen 300 mensen af: kunstliefhebbers, zakenlui, buurtbewoners, kunstcritici, jongeren, politici, etc. Ik ben als curator steeds op zoek naar opkomende underground kunstenaars uit onder andere Turkije. Het mogen ook Europese kunstenaars zijn. Ik geef kunstenaars kansen, waar ze ook vandaan komen.”
De 7 Hills Foundation wil een podium bieden aan zowel beeldend kunstenaars als podiumkunstenaars vanuit verschillende disciplines. Na de expositie in Art Space 7 in april volgt in mei het Amsterdam-Turkije Filmfestival.
Subsidie krijgen oprichters Ipek Sur en Sinan Efe niet. “We werken als vrijwilligers, ik verdien geld met andere activiteiten,” aldus Ipek Sur. “Daar staat tegenover dat we met onze galerie gratis in een mooi pand van Stadsherstel zitten. We zijn een soort antikraakwacht. Na deze eerste expositie trekt er een echte huurder in en gaat Art Space 7 op deze locatie sluiten. We worden nomaden. Waarschijnlijk krijgen we telkens een andere tijdelijke locatie. Het nomadisch bestaan past bij ons: Art Space is everywhere.
Art Space Nieuwe Nieuwstraat 27c Amsterdam