Tegenover gemeenten die (nog) onvoldoende beschut werkplekken realiseren, staan gemeenten die dat juist heel goed lukt, zoals Westland.
in: SW-Journaal november 2019
Tegenover gemeenten die hun taakstelling beschut werk (nog) niet halen, staan gemeenten die dat juist heel goed lukt. SW-Journaal bezoekt een van die laatstgenoemde gemeenten: gemeente Westland, die de regeling Beschut wet uitvoert in samenwerking met onder andere Participatiebedrijf Patijnenburg. Hoe pakken zij het aan?
Samenwerking met speciaal onderwijs
Tristan (20) werkt al een paar jaar op de metaalafdeling van Patijnenburg. ‘Dit is de grootste afdeling van het bedrijf,’ zegt hij trots. ‘Ik kwam hier terecht na mijn stage, want ik stroomde uit het praktijkonderwijs direct door met een indicatie voor beschut werk. Ik begon met bijna niks, haalde hier mijn heftruckdiploma. Op dit moment pak ik metaalonderdelen in en ik leid de tafel waaraan ik werk. Ik kan goed leiden en ontlast zo de voorman. Ik heb ook de opleiding Veiligheid gedaan. Ik houd in de gaten of situaties onveilig zijn en zorg dat medewerkers niet gewond raken. Sommige dingen kunnen beter in ons bedrijf. Zo heb ik doorgebogen planken in een oude kast zien liggen. Maar verder is het hier veilig.’ Ook Jelmer (21) kon direct vanuit het speciaal onderwijs (SO) via een stage bij Patijnenburg aan de slag. ‘Ik heb een contract voor 28 uur en werk op de afdeling Verpakken. Ik doe kikkerplaatjes in doosjes voor de metaalafdeling.’
Ontwikkeling doorgemaakt
‘De samenwerking tussen gemeente, SO en Patijnenburg heeft een ontwikkeling doorgemaakt,’ zegt Bram Ligtenberg, beleidsadviseur participatie van gemeente Westland. ‘We hebben vaste overlegmomenten, waar we samen kijken naar de mogelijkheden van leerlingen die van het SO af komen en kunnen werken. Onze jongerenconsulent zorgt als een spin in het web voor goede afstemming tussen het onderwijs, Patijnenburg en de gemeente. Daardoor weten we hoeveel leerlingen van het SO komen, kunnen we in de toekomst kijken en meegroeien met de taakstelling die we uit Den Haag krijgen. We hebben in gemeente Westland alle SO-leerlingen en jongeren tussen 18-23 jaar in beeld. Niemand zit thuis zonder dat wij dat weten.’ Beschut werkenden geven ook zélf voorlichting over werk op SO-scholen.
Korte lijnen
Elke gemeente in Nederland heeft een taakstelling om beschut werkplekken te realiseren. Voor Westland zijn dat er 21 in 2019. ‘Patijnenburg heeft het interne werkproces strak en helder gemaakt,’ vertelt Diana van Leeuwen, accounthouder beschut werk bij Patijnenburg. ‘Iedereen weet wat hij of zij moet doen. Als er een indicatie binnenkomt en Patijnenburg heeft formatieruimte (volgens de wettelijke bepaling), dan kan de beschutte werkplek snel doorgang vinden. De lijnen zijn kort.’ Dat geldt ook voor de contacten met de dagbesteding. ‘Als zij iemand voorstellen om te komen snuffelen voor werk, weten we elkaar te vinden,’ zegt Van Leeuwen.
Bevlogen
Zowel bij de gemeente als bij Patijnenburg is de winkel dus op orde qua beschut werk. En mensen doen de rest, zegt Bram Ligtenberg (gemeente Westland): ‘Het team is bevlogen, er zit energie in Patijnenburg. Als gemeente heb je doelstellingen en loonkostensubsidies, voor de uitvoering ben je afhankelijk van ondernemingen die beschut werk bieden. Patijnenburg voert dat energiek uit.’ Als beschut werkers een hulpvraag hebben, zijn daarvoor korte lijnen met de zorg. ‘We werken samen met de zorgregisseur van het sociaal kernteam van de gemeente,’ aldus Diana van Leeuwen. ‘Er kan direct ondersteuning worden ingezet. We zien medewerkers staan, besteden tijd en aandacht aan hen en overzien snel eventuele problemen. Vervolgens kunnen we direct schakelen met een bedrijfsarts, bedrijfsmaatschappelijk werker en het sociaal kernteam Westland.’
Ontwikkeling
Iedereen die binnenkomt bij Patijnenburg volgt start- en trainingsbijeenkomsten. ‘Het doel is om een passende beschutwerkplek te vinden,’ zegt Diana van Leeuwen. ‘Via re-integratiecollega’s kunnen ook andere doelgroepen dan leerlingen uit het SO binnenkomen, zoals mensen met een bijstandsuitkering voor wie beschut werk een tussenstap naar regulier werk kan zijn. Ook voor hen hebben we een ontwikkelprogramma, dat wordt uitgevoerd door onze re-integratieafdeling.’ Ook wisselen van Banenafspraak naar beschut werk (of vice versa) is mogelijk, net als van dagbesteding naar betaald werk. Jelmer heeft een communicatietraining gedaan en wat hem betreft is dat genoeg. Hij is blij met zijn beschutte werkplek en hoeft voorlopig geen andere baan. Tristan wil dat wel. ‘Het is heel handig om hier te werken. Ik word geholpen om mezelf op te werken en word goed begeleid. Ik wil namelijk graag werken bij een sloopbedrijf. Dat zou al binnen een paar jaar kunnen, ik ben nog maar een paar stappen verwijderd van mijn droom. Ik maak al vaak sloopvideo’s en zet filmpjes daarvan op mijn eigen internetkanaal.’
Dreamteam
Sinds 2017 mogen werkzoekenden met een arbeidsbeperking zelf een indicatie voor beschut werk aanvragen bij UWV, zonder tussenkomst van de gemeente. Gerard (34) deed dat en werkt nu voor de afdeling Groen van Patijnenburg. ‘Ik werkte eerst bij de arbeidsmatige dagbesteding en had een Wajong-uitkering. Met hulp van de dagbesteding vroeg ik een indicatie voor beschut werk bij Patijnenburg aan. Die indicatie kreeg ik en begin 2017 kon ik starten met een proefplaatsing van acht weken. Na nog eens acht weken kreeg ik een contract. Ik werk vooral voor Groen, scheer heggen in de wijken, enzovoort. Soms springen we bij Reiniging bij en ga ik blazen en vegen. Ik werk 32 uur en met veel plezier, lekker buiten. Ik zit ook in een leuke ploeg, een dreamteam. Niemand lanterfantert, je bent hier niet om op je mobiel te kijken, daar heb ik een broertje dood aan. Ook verzuim ik nooit.’ Gerard deed ook de communicatietraining bij Patijnenburg. ‘Je moet sterk in je schoenen staan, hoor, want je kunt met agressie te maken krijgen. Zo vragen mensen wel eens of we hun heg ook willen meenemen, nu we toch bezig zijn. Dan zeg ik beleefd “Nee”. Soms moet ik tot tien tellen, bijvoorbeeld als mensen lelijk doen over je werk. Het beste is zulke mensen te laten gaan. Gelukkig krijg ik ook wel eens complimentjes, dan zeggen mensen “Mooi!”.’
Tandje erbij
Ze zijn best trots op wat ze met beschut werk bereiken, daar in het Westland. ‘We zijn steeds professioneler geworden en durven dingen te doen,’ zegt Diana van Leeuwen. Bram Ligtenberg beaamt dat, maar wil nog wel dat Patijnenburg een stap verder zet. ‘Durf je door te ontwikkelen,’ is zijn stelling. ‘Patijnenburg is een robuust en zelfstandig bedrijf dat groeit. Het is geen verlengstuk van de gemeente. Stel dat de minister zegt dat de gemeente 21 beschutte werkplekken moet realiseren en dat de gemeente daarvoor geld geeft. En stel dat je 25 kandidaten hebt. Kijk dan creatief hoe je die vier extra mensen ook kunt bedienen: kun je hen alvast in beweging brengen? Potentiële beschutte werknemers stromen niet automatisch in een beschutte werkplek in. We kijken eerst wat iemand kan. Ik moedig het bedrijf aan om niet af te wachten tot de gemeente met de opdracht en het geld komt. Pak dingen aan!’