In de Hollandsche Schouwburg en op het Holocaust Namenmonument in Amsterdam kom ik de naam Mietje Onstenk-Polak tegen. Ze is omgebracht in Sobibor op 21-05-1943, 79 jaar oud. Wie was Mietje en zijn wij als (verre) familie ergens met elkaar verbonden? Ik ga op onderzoek uit.
Mietje blijkt op 26 februari 1864 te zijn geboren in Rotterdam, als een van de jongsten van elf kinderen van Betje Morel en Noach Barend Polak. In 1889 trouwt ze met Israël Olman en krijgt met hem zeven kinderen, de laatste in 1902, geboren in Delft. Mietjes man Israël overlijdt in 1920 op 61-jarige leeftijd.
In mei 1923 trouwt Mietje opnieuw, nu met Petrus Wilhelmus Bernard Hendrik Onstenk, in Rotterdam. Zij is een weduwe van 59 jaar, hij een weduwnaar van 60. Deze tweede echtgenoot is in 1862 geboren in Woerden, werkt als sergeant-majoor-schrijver (?) en is eerder gehuwd met Marie Johanna Jensen, overleden in 1920. Mietje en P.W.B.H. scheiden weer in december 1927.
Navraag bij stamboomonderzoeker Hildo Onstenk leert dat deze P.W.B.H. Onstenk een neef is van de opa van mijn vader. Uit het Rotterdams stadsarchief blijkt verder dat Mietje in 1930 verhuist naar Den Haag en uit het Haags archief dat zij in 1931 weer bij deze gemeente wordt uitgeschreven naar Rotterdam. Haar laatste bekende adres aldaar is Gerard Scholtenstraat 73.
Over de jaren tussen 1931 en 1943 heb ik niet meer dan verschillende adressen waar ze woonde kunnen vinden over Mietje. De Arolsen-Archives bevatten echter Joodse Raadkaarten over haar. Daaruit blijkt dat Mietje Polak op 10 april 1943 in Westerbork wordt geregistreerd en vastgezet in barak 67. Dat is een strafbarak, dus moet zij zijn gearresteerd. De Joodse Raad Rotterdam dient vervolgens op 12 april 1943 een Antragstelle/Antragsvorbereitung voor vrijstelling in: “Betrokkene was gemengd gehuwd, bewijsstukken heeft zij bij zich.” Dat vrijstellingsverzoek op grond van Gemengd Huwelijk, met nummer 30.131, wordt diezelfde dag ingediend via of bij de Joodse Raad te Amsterdam. Op 15 april volgt de reactie: “Daar het een ontbonden gemengd huwelijk betreft, is geen verzoek mogelijk.”
In de Arolsen-Archives zit ook een notitie van 13 mei 1943 waaruit blijkt dat er op 12 mei bagage bij Mietje in Westerbork is afgeleverd.
Mietje Polak wordt op 18 mei 1943 gedeporteerd naar Sobibor en is daar direct na aankomst op 21 mei 1943 vermoord. Ook haar moeder en ten minste een van haar kinderen zijn omgebracht in Sobibor.
In de Hollandsche Schouwburg en op het Holocaust namenmonument staat Mietje als Onstenk-Polak vermeld. Haar tweede huwelijk heeft haar niet beschermd, laat staan gered. Uit respect heb ik haar naam geadopteerd. Opdat we niet vergeten.
https://www.holocaustnamenmonument.nl/nl/steun-ons/adopteer-een-naam/
Mietje Onstenk-Polak
Rotterdam, 26 februari 1864 – Sobibor, 21 mei 1943
Bereikte de leeftijd van 79
Geef een reactie