Het is 8 maart 2016 en De Wereld Draait Door speelt ter ere van Internationale Vrouwendag een Denk Anders Vrouwen spel. Het is een variant op de Denk Anders rubriek die DWDD in 2011 met de uitzending Ode aan Steve Jobs maakte naar aanleiding van het overlijden van de Apple-baas. Toen selecteerden DWDD-kijkers en gasten zeventien Nederlanders die bepalend zijn geweest in en voor Nederland. Het lijstje telde vijftien mannen, twee vrouwen. Nu dus een voorzet met zeventien eigenzinnige en geniale vrouwen. Presentator Matthijs van Nieuwkerk start het item met een Think Different filmpje met de zeventien Nederlandse dames uit heden en verleden. Ode aan de vrouw noemt Matthijs het filmpje. Als hoogleraar Iris Sommer verheugd reageert dat o.a. Angela Maas en Ewine van Dishoeck bij ‘de zeventien’ horen, hapert Matthijs en zoekt op het papier voor hem op wie deze vrouwen in Godsnaam zijn. Hij leest voor dat ze cardiologe en astrofysicus zijn. Ik wist ook niet waar Van Dishoeck om bekend is, maar een net zo gelauwerde en internationaal gewaardeerde mannelijke wetenschapper was allang met zijn uitvinding in DWDD geweest en zeker bekend bij gastheer Van Nieuwkerk. Ook had de redactie achter hem moeten weten dat 8 maart om vrouwenrechten en Strijd gaat, niet om een soort extra Secretaressedag.
Dat we er in Nederland nog niet zijn met de gelijke behandeling (kansen, salariëring, waardering, etc.) van vrouwen, werd treffend en pijnlijk duidelijk in beeld gebracht. Ode aan De Vrouw brengen kan ook alleen maar in een samenleving waarin mannen de norm en het ijkpunt zijn, vrouwen de Ander. Het enkelvoud is archaïsch taalgebruik. Wil je zeventien vrouwen van extra betekenis eer betonen, noem het format dan Ode aan onze heldinnen of zoiets.
Een Ode aan De Man is ondenkbaar, wie zou dat ook moeten doen en bestaat er een gemiddelde Man? Elke Man van Belang heeft gewoon een naam, zoals Steve Jobs. Als DWDD odes brengt, dan aan iemands wetenschappelijke, sport, literaire, culinaire of anderszins prestaties. Bij DWDD zijn het meestal mannelijke gasten die in hun tak van sport de top haalden, maar het onderwerp zal nooit Ode aan de man heten. De immer enthousiaste Van Nieuwkerk bejubelt hen als Meester!, Maestro!, etc. Af en toe geldt het eerbetoon van jonge hond Matthijs een vrouw, zoals Daphne Schippers. Er zijn altijd veel vrouwen in zijn programma geweest, ook als tafeldame. Zij worden, voor zover de kijker waarneemt, vrolijk en vriendelijk bejegend en hogelijk gewaardeerd door de gastheer. Maar hoogst zelden in de overtreffende trap in het zonnetje gezet zoals Matthijs dat met mannen doet.
Ik vind DWDD een (h)eerlijk programma om naar te kijken. Matthijs van Nieuwkerk maakt met z’n team al tien jaar top tv in Nederland, gelardeerd met pop-ups, spraakmakende colleges en meer. De bedoeling van Denk Anders Vrouwen is natuurlijk goed, de uitvoering kan best beter.
Later die avond brengt ook sidekuuk Ikink bij RTL Late Night een Ode aan De Vrouw. Zucht.
Weblog
Biografie Andreas Burnier – 2
Het boek Andreas Burnier. Metselaar van de wereld is uit. Gelukkig staan er drie romans van Andreas Burnier in de kast om het gemis van een te boek gesteld leven dat boeit te verzachten. Ik zal ze nu wellicht met andere ogen lezen dan destijds. Elisabeth Lockhorn heeft mij met haar biografietje (zij houdt van verkleinwoordjes) van Ronnie Dessaur alias Andreas Burnier een groot plezier gedaan. De tragiek, ambities, bellettrie, essays, jongensclub, relaties, geloven, het poneren van onwelgevallige standpunten en de geestigheid, het is allemaal even leerzaam, lezenswaardig, interessant of leuk. Knap als iemand zo’n complex leven kan comprimeren tot achter de rug van één bundel .
De biografie is meer geworden dan Lockhorn in haar verantwoording zegt te hebben beoogd: de inslag van het leven van Dessaur/Burnier proberen bloot te leggen in de schering van haar literaire werk. Niet alleen omdat de kwaliteiten en bijzonderheden van iemand als Dessaur/Burnier bijna als ‘vanzelf’ ook een beetje afstralen op de biograf(i)e. Ook omdat zoekers à la deze Joodse professor, van welke pluimage ook, inzichten of zelfs antwoorden (zullen) vinden op hun eigen levensvragen of geworstel. Hoe verhoud je je tegenover ‘het kwaad’ in de wereld, verlicht kennis, is er leven voor de geboorte en na de dood, ben je als je ‘links’ en ‘feministisch’ bent automatisch ‘voor’ vrije abortus? Van die dingen.
Met de ‘metselaar’ in de titel verwijst Lockhorn mogelijk naar de (duitse, met kleine d) vrijmetselarij. Maar omdat dat er niet staat, is die titel ongelukkig. Dessaur/Burnier de beroepspolemist schopte namelijk menig heilig huis omver, zocht vaak de rand en het conflict op. Hoewel na het breken wel altijd weer werd gebouwd, zo leren we van de biografie.
Een gemis vind ik het ontbreken van de stem van de twee kinderen van Ronnie/Andreas. Zij was onmachtig voor hen te zorgen en op te voeden, maar ze figureren tussen de regels door toch in haar leven, tot het einde toe. Opeens blijkt ze kleinkinderen te hebben, of verricht haar dochter werkzaamheden voor een van haar boeken. Ze worden echter niet als bron opgevoerd, noch bedankt. Wilden zij niet meewerken aan de biografie, ontstond er onenigheid over het eindproduct? De kleuter die ons op de cover van het boek aankijkt, ziet er niet bepaald zorgeloos gelukkig uit, haar latere ervaringen als Joods onderduikkind hebben haar voor het leven getekend en ‘onmachtig’ als moeder gemaakt. Hoe kijken zoon en dochter terug op hun ma, die zoveel verschillende gedaanten heeft aangenomen? Met die vraag blijf ik als geboeide lezer zitten.
Biografie Andreas Burnier – 1
De week staat voor mij in het teken van Irma/Ronnie Dessaur, alias schrijfster Andreas Burnier, dankzij de prachtige biografie door Elisabeth Lockhorn. Elke dag een uurtje lezen, ik ben nu in jaren 70. Dessaur is dan hoogleraar-directeur van het Criminologisch Instituut Nijmegen, publiceert de ene na de andere succesvolle roman en roert zich graag in schermutselingen in de vrouwenbeweging. Een volstrekt autonome en authentieke denker, die meerdere studies doet en dwarsdenkt als zij dat nodig vindt, zoals bijvoorbeeld blijkt uit haar inbreng over abortus en euthanasie. Dessaur is haar tijd in meerdere opzichten vooruit. Ze heeft in haar dies rede als hoogleraar scherpe kritiek op de ‘masculinistische’ medische ‘pseudo-neutrale wetenschap’ die stelt dat de hartslag, bloeddruk en spiermassa van vrouwen ‘afwijkend’ is, zonder die verder te bestuderen en onderzoeken. De vaststelling dat ‘we’ weinig afweten van bijvoorbeeld hartziekten van vrouwen, wordt zelfs nú nog regelmatig als nieuwe ‘ontdekking’ gepresenteerd. Zij is voorstander van een vrouwenuniversiteit, die er niet komt. Wel baant zij met dit standpunt de weg voor vrouwenstudies aan de universiteiten.
Ook met haar coming out als transgender en trotse homoseksuele vrouw, zowel in romans en in polemieken in tijdschriften in de jaren 60, loopt zij voorop. Biografe Elisabeth Lockhorn tekent op dat Andreas Burnier de grandma van de tweede feministische golf was, al zwom zij geregeld tegen de stroom in.
De combinatie van een wetenschappelijke carrière en homoseksueel schrijverschap met het ouderschap, ging haar daarentegen niet goed af. De twee jonge kinderen van professor Dessaur groeiden, schrijnend genoeg, op in pleeggezinnen. Zij was niet in de wieg gelegd als moeder, zo vond ze. De biografe laat zien dat zij met het wegdoen van haar kinderen haar eigen geschiedenis herhaalde. Ronnie Dessaur heette eigenlijk Irma en kreeg de jongensnaam ‘Ronnie van Dijk’ als joods onderduikkind van elf tot vijftien. Ze woonde op zestien onderduikadressen en zoog naar eigen zeggen voortdurend een andere identiteit op, ‘gereformeerd, hervormd, socialistisch, antroposofisch en communistisch’. Haar ouders, die de oorlog ook overleefden, kregen nog een ‘troostbaby’. Ook hij, broertje van Ronnie, werd later uit huis geplaatst; hij was toen negen jaar.
Totaal misplaatst in Andreas Burnier. Metselaar van de wereld, zoals de titel van de biografie luidt, zijn de vele verkleinwoordjes voor volwassen vrouwen. Uitgerekend in een boek over Dessaur/Burnier, die haar hele leven gelijk aan de heersende sekse wilde zijn en was, die als kind al brieste wanneer een juf tegen jongenskleuters zei dat zij hun ‘handen’ moesten wassen, en tegen de meisjeskleuters hun ‘handjes’. Elisabeth Lockhorn noemt Dessaurs vijftien jaar jongere broertje Joost van zeven jaar in het boek haar ‘jongere broer’ en de oudere zussen van Ronnie’s ouders steevast ‘zusjes’. Ronnie zoekt contact met een neef die, zo schrijft de biografe, de ‘zoon’ is van een ‘zusje’ van de man met wie Dessaur getrouwd was. Huh? Neven die ouder lijken dan hun tantes of moeders? Dessaur/Burnier zou zelf geen ‘schoonzusjes’ naast zwagers plaatsen, ‘nichtjes’ naast neven, laat staan een grootmoeder ‘zusje’ van oudtante noemen. De verkleutering van alleen volwassen vrouwen is een (slechte) gewoonte van veel mensen. Maar dat de uitgever/eindredactie dit potsierlijk taalgebruik niet heeft gecorrigeerd is meer dan jammer.
Amerikaanse prinses
De Amerikaanse prinses gelezen. Weer echt gedegen Annejet van der Zijl speurwerk, chapeau! Ik vind het echter een minder boeiend boek dan meester/non-fictieroman Sonny Boy. Waarschijnlijk omdat het leven van überrijke mensen al snel saai is en het boek wemelt van de ‘nichtjes’ en ‘zusjes’ (waarvan ik van comité tegen Verkleutering van Vrouwen vind dat die verkleinwoordjes vrouwen minder maken dan ze zijn, zeker als mannelijke variant geen ‘broertjes’ en ‘neefjes’ zijn maar neven/zwagers/broers. En dat terwijl Allene Tew zelf zo’n stoere vrouw is ). De titel begrijp ik: grappig want VS hadden nooit monarchie en haakje naar Nederlandse koninginnen via voormalige prins Bernhard. Maar Allene Tew dankte de titel ‘prinses’ aan man van wie ze niet hield, met wie ze niet gelukkig getrouwd was en die nog nazi werd bovendien. Ik had een andere titel gekozen.
On the move
Als Syrische vluchtelingen aankomen op Lesbos ondergaan zij een gedaanteverwisseling, zegt visueel kunstenaar Olfa Ben Ali. Hun kleren zijn nat van de overtocht. Vrijwilligers en hulporganisaties staan klaar met droge kleren. De vaak zwarte kleding van thuis maakt plaats voor kleurige westerse kleren. Olfa Ben Ali noemt dit een begin van identiteitsverlies, dat de westerse kijk op vluchtelingen symboliseert. Zij probeert in korte films en video’s een nieuwe beeldtaal te ontwikkelen. Zij filmt over vluchtelingen zonder hen in beeld te brengen. http://olfabenali.com/
Haar presentatie vormt de aftrap van een debat over vluchtelingen in Pakhuis de Zwijger. Programmamakers van Europe by People organiseren samen met de KNAW events als deze in het kader van het Nederlands voorzitterschap EU. Thomas Spijkerboer, hoogleraar aan de VU, volgt met een pleidooi voor het maken van realistische plannen en tempo met het overnemen van vluchtelingen uit de overkokende regio. ‘Zeg niet tegen de bevolking dat je 54.000 vluchtelingen opvangt in 2016 als het er 90.000 zullen zijn.’ Om draagvlak voor de opvang te houden, moeten de voorzieningen zijn afgestemd op de te verwachte en niet de politiek gewenste aantallen. Door de komst van miljoenen Syrische vluchtelingen kan in Libanon een nieuwe burgeroorlog ontstaan. Om dat te voorkomen, moet daar de druk van de ketel. Concreet voorstel: visumplicht Syriërs gedoseerd verminderen.
Godfried Engbersen van de Erasmus Universiteit ten slotte hekelt het feit dat integratie van statushouders een ondergeschoven kindje blijft. Het debat gaat over aantallen, grenzen en oplossingen ver van hier. Terwijl bijvoorbeeld zeker is dat 75% van de Syriërs die asiel aanvragen hier mogen blijven. Over hun procedure hoef je geen vijftien maanden te doen, zoals staatssecretaris Dijkhoff wil. Van de vluchtelingen die in de jaren 90 naar Nederland kwamen, is de arbeidsparticipatie relatief laag. Veel statushouders van toen leven nog altijd van bijstand. Om een nieuwe onderklasse te voorkomen, moet de integratie van toegelaten vluchtelingen centraal staan. Concreet voorstel: zorg voor matches tussen kwalificatie en regionale arbeidsmarkt, om statushouders aan werk te helpen en te spreiden over het land.
Diefstal manuscript uit cel Heerhugowaard
ISVW Uitgevers uit Leusden heeft aangifte gedaan van diefstal uit een cel van penitentiaire inrichting Zuyder Bos in Heerhugowaard, mogelijk door Justitie zelf. Het gaat om een deel van het binnenkort te verschijnen boek Hüseyin Baybasin. Turks-Nederlands overspel in de Koerdische kwestie én geheime ambtelijke stukken en memo’s. Het boek is geschreven door wetenschapsfilosoof Rein Gerritsen en gaat over de Turks-Koerdische zakenman Hüseyin Baybasin, die een levenslange gevangenisstraf uitzit in Nederland, wegens moord, gijzeling en drugshandel. Over zijn veroordeling verscheen in 2014 al het boek Verknipt bewijs De zaak Baybaşin. Ton Derksen stelt daarin dat de rechters zouden zijn voorgelogen, afgeluisterde telefoongesprekken onjuist zijn vertaald en gemanipuleerd. Er zou zijn geknipt en geplakt in de audiobestanden.
Omdat de stukken onderdeel uitmaakten van het advocatendossier van Hüseyin Baybasin deden zijn advocaten aangifte van schending van het advocatengeheim.