Een verhaal over constructive journalism door Cathrine Gyldensted en een pleidooi voor coöperaties van journalisten, die volgens Teun Gautier geen ondernemers zijn (‘Laat dat maar aan uitgevers over.’). Leren (onder)zoeken in de (digitale) archieven van het Centrum voor Familiegeschiedenis in Den Haag en met oud-ombudsman Alex Brenninkmeijer vaststellen dat de steeds verder opgetuigde controle van de bestedingen van de EU leidt tot steeds dezelfde conclusie (4% uitgaven onjuist besteed of verantwoord) en verder tot niets en daar toch een positieve draai aan weten te geven: dat is onze constructieve Europese Rekenkamergeleerde. Geboeid luisteren naar speurders Bram de Graaf (Het verraad van Benschop) en Mariëtte Wolf (Het geheim van de Telegraaf) en klappen voor de winnaars van de Loep. Grasduinen in Jargo’s toolkit om het onderste uit de internetkan te halen en in het Nationaal Archief het diplomatenpaspoort vasthouden waarmee premier Gerbrandy in mei 1940 naar Engeland vluchtte. Meedenken met journalist Peter Olsthoorn tegen wie het bedrijf dat hij kritisch onderzoekt de ene rechtszaak na de andere aanspant en ten slotte een debat over onder andere de berichtgeving over en framing van de vluchtelingencrisis met o.a. Sanne Terlingen, Qader Shafiq en Frits van Exter. De jaarlijkse conferentie van de Vereniging voor Onderzoeksjournalistiek VVOJ in mijn notendop.
Weblog
De dubbele moraal van het halen en brengen
Na de aardbeving in Nepal begin dit jaar bleken er rond 800 Nederlanders in dit land te wonen en werken. In de Filipijnen zijn dat er 400. Ook in Oeganda leven permanent rond 500 Nederlanders. Hongkong telt 6000 Nederlandse inwoners. In Spanje wonen, werken en/of rentenieren ruim 50.000 Nederlanders, net als in Zuid-Afrika.
Zomaar wat arme en rijke landen met zomaar een flinke kluit tot duizenden Hollanders die er wortel schoten. We noemen hen geen economische vluchtelingen of gelukzoekers die, Mark Rutte zou zeggen ‘shoppend’, over de wereld trekken, maar globetrotters of zelfs pioniers en kolonisten. Avonturiers die, in de sporen van stoere Nederlandse zeehelden de wereldzeeën bevaren en voet aan wal zetten waar het bevalt en men handel in ziet. Na de Tweede Wereldoorlog emigreerden tot in de jaren 60 bijna een half miljoen Nederlanders overigens wel omdat ze hier geen perspectief zagen of vreesden voor een derde wereldoorlog. Gewoon (economische) vluchtelingen dus.
Nederlanders wonen en werken over de hele wereld. Vreemd dat veel landgenoten denken dat Hollanders in andere landen alleen maar voorspoed brengen, terwijl de wereldburgers die hier aankomen alleen maar welvaart zouden komen halen. Misschien dat onze expats abroad hun stem eens kunnen laten horen en in goed christelijk Nederlands duidelijk maken dat wat wij willen dat ons geschiedt, wij dat ook anderen niet misgunnen.
(En even voor de duidelijkheid: grondhouding van gelijke behandeling is wat anders dan zeggen Iedereen een huis, baan of uitkering. Nederlanders die buiten Nederland wonen, werken ook, maken gebruik van collectieve voorzieningen, gaan naar de dokter overal ter wereld. Dus moeten anderen een bestaan hier op kunnen bouwen. Gewoon achterin de rij aansluiten en op hun beurt wachten voor een woning en werk.)
De Bovenverdieping goes green and yellow
Netwerk De Bovenverdieping koos 28 augustus een heel bijzondere locatie voor de workshop over Stadslandbouw: Urban Campsite op de punt van de vers opgespoten landtong van de Amsterdamse stadswijk IJburg. Hier ontmoeten kunst & kampeerders elkaar; voor 50 euro per nacht kon je er tot eind augustus de nacht doorbrengen in een kunstwerk. Terwijl Johan Wielenga van project NoordOogst zijn verhaal over duurzaam voedsel in de stad begon, namen links van het publiek twee Franse toeristen een bad in een warm gestookte container. Rechts bakten twee campinggasten een stapel pannenkoeken.
NoordOogst is een groen initiatief in Amsterdam Noord. Voetbalvelden van voormalig sportpark De Melkweg zijn omgetoverd in moestuinen, scharrelruimten en recreatiegebied. Buurtbewoners verbouwen er groente en bloemen en bijzondere varkentjes scharrelen tussen kinderen van dagopvang/NSO de Buitenkans. In gebouwen op het sportcomplex hebben zich bedrijven gevestigd als Metabolic (technieken circulaire economie), banketbakkerij d & P, Toko Tante Lies en het Groene Huis, waar buurtbewoners o.a. stekjes kunnen ruilen. Johan vertelt over brouwerij De Vriendschap, waar ambachtelijk bier wordt gebrouwen in de voormalige kleedkamers van voetbalvereniging Trouw Ons Beginsel uit Tuindorp-Oostzaan. Mijn blik dwaalt onwillekeurig weer af naar de Urban Campsite die als decor van de presentatie dient. In het verantwoorde sanitair moet je douchewater met de hand oppompen en ontlasting afdekken met stro. Dat spreekt evenzeer tot de groene verbeelding. De vindingrijke zinzoekers en levensgenieters van De Bovenverdieping bieden ons als publiek twee events in één keer.
Tot slot van de avond mogen deelnemers bloemzaadjes planten met passende namen als Duizendschoon en Passiebloem. Om ons heen is echter niets dan zand maar er staan bloempotjes… we mogen dan ook een mee naar huis nemen. De groene boodschap is er immers een om te verspreiden. Met nog één blik achterom en een artist impression van de vallende duisternis, verlaat ik de voedzame en toch leuke avond.
Informatie
De Bovenverdieping http://www.debovenverdieping.nl/
NoordOogst houdt zaterdag 5 september een Open dag, zie voor adres en tijden http://www.noordoogst.org/
Vrijstaat in Vilnius
Vilnius kende ik tot voor kort vooral van Euro Monopoly. Ik liet me dan ook graag verrassen tijdens een reis naar Litouwen en Letland deze zomer. Voor een glimlach in de Litouwse hoofdstad Vilnius moet je in Uzupis zijn. De kleine wijk, vanuit het centrum gezien aan de overkant van de rivier Vilnia, grossiert in kunst en vrolijkheid. Er zijn veel galeries, studenten zitten buiten te tekenen en langs de weg hangen grappige kunstwerken. Uzupis is dan ook geen gewone buurt, het is een vrijstaat. In de jaren 90 vestigden kunstenaars en bohemiens er de Republiek Uzupio. Met een eigen grondwet, een vlag en een leger dat uit twaalf mensen bestaat. Iedereen heeft ‘het recht er te wonen, fouten te maken en lui te zijn’. Je mag er ongelukkig zijn, of juist gelukkig. Je deelt er wat je hebt en wat je niet hebt hoef je ook niet te delen.
De vrolijkheid overschaduwt de tragische geschiedenis van dit deel van de stad. Uzupis was een joodse wijk, tot de nazi’s tussen 1941-1944 vrijwel de hele joodse bevolking wegvoerden en vermoordden. Daarna ging Vilnius, net als de rest van het land, tientallen jaren gebukt onder bezetting door de Sovjet Unie. Het zo goed als ‘verlaten’ Uzupis verloederde.
Met de herwonnen onafhankelijkheid van Litouwen, in 1990, kwam ook weer ruimte voor artistieke vrijheid. Die viert men in Uzupis uitbundig. Symbool daarvan is de jubelende engel die sinds 2001 op het centrale plein staat. De jaarlijkse Onafhankelijkheidsdag van Uzupio is op 1 april. Dat dan weer wel.
Stadmakers aller(lei) landen verenigd
Amalia Zepou is raadslid in Athene en sinds september 2014 ook viceburgemeester van de civil society, vertelt ze. Zij is een van de deelnemers aan het New Europe netwerk van stadmakers, dat deze week bijeenkwam in het Amsterdamse Pakhuis de Zwijger. Jarenlang was zij actief aan de basis. Athene kende wel klachtenregelingen maar oplossingen kon je nergens melden. Zij inventariseerde de vele activiteiten van burgers om de stad leefbaarder te maken, ongesubsidieerd benadrukt ze. De infrastructuur van de lokale overheid en regelgeving liepen hopeloos achter op wat op wijkniveau gebeurde. Amalia: ‘Zelfs de dienstverlening was beter dan de gemeente officieel aanbood.’
Omdat zij tijdens de Amsterdamse New Europe dagen zoveel gelijkenissen zag tussen wat in Athene en Boedapest, Boekarest, Rome, Stockholm, Amsterdam en vele andere steden gebeurt, ontstaat volgens haar van onderop een nieuwe identiteit als Europese burger. Hoewel er in verschillende Europese steden ook politiek stelling wordt genomen, bijvoorbeeld tegen leegstand van kantoren en maatschappelijk vastgoed en privatisering van de openbare ruimte, vormen de stadmakers volgens de sprekers vooral een doe-beweging. Het zijn visionairen die niet praten over idealen maar gewoon aan de slag gaan. Degenen die meedoen hebben hun inbreng en inspraak. Het gaat hen niet zozeer om een betere maatschappij, maar om a society, samen leven, maatschapwij.
Power to the people, onderschrijft Ronald Plasterk het enthousiasme. Hij stelt dat burgerinitiatieven en stadmakers drijvende krachten zijn, maar geen representatieve democratie vormen. Omdat Nederland de eerste helft van 2016 voorzitter van de Europese Unie is, nam hij als minister van Binnenlandse Zaken de resultaten van het New Europe netwerk mee voor de urban agenda die onder het Nederlands voorzitterschap aan de orde zal komen. Ook in 2016 zullen de stadmakers van zich laten horen.
.
Woningmarkt in de lift…. naar beneden
Het is voor woningcorporaties gemakkelijker geworden huurwoningen te verkopen en de economie trekt weer een beetje aan. Dus lezen we in de krant dat ‘de woningmarkt in de lift zit’. Dat heeft een opgewekte en positieve klank. Voor (aspirant) huurders met een laag of middeninkomen die niet willen of kunnen kopen, gaat de lift echter vooral naar beneden. Starters in bijvoorbeeld Amsterdam moeten onredelijk lang wachten op een sociale huurwoning, als ze er al voor in aanmerking komen. Doorschuiven naar een grotere, betaalbare huurwoning door gezinnen is vrijwel onmogelijk. Begane grondwoningen die bestemd zijn voor huurders met een beperking/medische indicatie, worden onttrokken aan het sociale bestand. Bij mij in de buurt kochten mensen een gelijkvloerse driekamerwoning op de begane grond voor hun studerende kind van 19 jaar. De woning werd eerst bewoond door een ouder echtpaar, waarvan één van de twee met een handicap. Ander voorbeeld. De Amsterdamse Czaar Peterstraat, waar in de jaren 80 nog de film Ciske de rat werd opgenomen, is zo’n straat in de lift. Maar liefst 500 huurwoningen zijn of worden gerenoveerd en verkocht. In de straat zijn tal van zogenoemde arbeiderswoningen van weleer te koop (zie foto). De winkels richten zich op mensen met de beter gevulde portemonnee. Excentrieke winkeltjes verkopen, in sjieke setting, kaas, juwelen, designkleding, vleesch, de betere koffie en kinderschoen, etc.
Niet dat ik terug wil naar de armoe van weleer en de ellende van te kleine woninkjes in de Czaar Peterstraat. Maar waarom niet meer goede, betaalbare huurwoningen? Laat huurders ‘meeliften’ op de woningmarkt, zorg voor voldoende huurwoningen en geef hen de keuze tussen betaalbaar huren of kopen.