Amsterdam Centraal

Samen slapen aan de Warmoesstraat

5 mei 2011 door Annemiek Onstenk

Van 1 tot en met 4 mei kampeerden vier kunstenaars en vier politici aan de Amsterdamse Warmoesstraat: Salima Belhaj van D66, Carolien Gehrels van de PvdA, Ruud Nederveen (afgewisseld door Michiel van Wessem) van de VVD, Mariko Peters van GroenLinks en de kunstenaars Nicoline van Harskamp, Jeanne van Heeswijk, Hans van Houwelingen en Jonas Staal. Vier dagen en drie nachten waren ze, bij wijze van kunstproject, tot elkaar veroordeeld. Doel: ‘bestaande dogma’s doorbreken en vertrouwde agenda’s neerleggen’ of, om met Mariko Peters te spreken, kunstenaars en politici aan te zetten hun ‘boerka’s af te werpen’. Plaats van handeling: kunstcentrum W139, naast de Condomerie in de Warmoesstraat, dat was ingericht met een vergadertafel, eettafel, acht koepeltentjes op pallets en één douche. Het Amsterdamse collectief Metahaven verzorgde het design, de maaltijden, een tentoonstelling en de communicatie met de buitenwereld.

Het proces verbaal, dat op een scherm buiten het ‘laboratorium’ of thuis op internet te volgen was, vermeldde geen namen van sprekers, omdat het resultaat van het experiment één geheel moest worden. Uit de flarden van discussies die ik, zijdelings, heb gevolgd, valt de herkomst wel te raden. De PvdA-wethouder die voormalig voorman Joop den Uyl aanhaalt met ‘de nood van de kunst is de nood van de samenleving’. De vertwijfeling van de kunstenaar die het ‘toch wel shocking’ vond zich te realiseren ‘hoe belangrijk het is voor politici is om macht te hebben’. Om mee te regeren zouden ze ‘de kunst verkwanselen voor een halve JSF’… Politici zijn ‘getrainde meningenmachines’ zonder inhoud of ideologie. De politicus op zijn/haar beurt zegt het niveau van ‘zakkenvuller (politicus) versus subsidieslurper (kunstenaar)’ achter zich te willen laten.

Van vier dagen debatteren valt geen worst te maken, maar de geluiden over het resultaat zijn positief. De kunstenaars hebben zich met succes weten ‘op te dringen’ aan politici. ‘Wij zijn serieuze partners om de samenleving te creëren.’ De politiek moet het veld niet in keurslijf dwingen van verantwoording afleggen over bezoekersaantallen, kunsteducatie en het aantal allochtonen dat naar musea gaat. Kunstbeleving en -participatie kun je niet monitoren op leeftijd, afkomst, etc. Er moet ruimte voor excellentie en topkunst blijven.

Het samen slapen aan de Warmoesstraat heeft ook de politici goed gedaan. Zij werden als ‘geïnspireerde mens’ wakker en kwamen weer dichter bij emoties en idealen. In plaats van vooroordelen bevestigen (‘Jij een marxistische sukkel, ik een VVD’er zonder ziel’) was het rendement van ‘slowthinking’ op de Wallen onverwacht hoog, vond de VVD-politicus, ‘effectiever dan 25 debatten’. Er komt een communiqué tot verandering, zo is beloofd. Over negen maanden plukken we hopelijk de vruchten van dit samenzijn. Tenzij de buren in voorbehoeding voorzagen en het bij wederzijds snuffelen is gebleven.

Geluksdrager

10 april 2011 door Annemiek Onstenk

Zondagmiddag 10 april herdachten enkele tientallen mensen op de Dam Kambiz Roustayi, op de plek waar de Iraanse man afgelopen week door zelfverbranding levensgevaarlijk gewond raakte. De dag daarna overleed hij. Op de Dam kreeg de asielzoeker niet alleen een waardig afscheid. Er werd ook geprotesteerd tegen de wijze waarop Nederland met asielzoekers omgaat uit een land als Iran, dat grond- en mensenrechten schendt. Én tegen het Iraanse regiem zelf. Roustayi, vermeend journalist, ontvluchtte zijn land elf jaar geleden omdat vervolging en marteling dreigde wegens ‘onwelgevallige uitspraken’. Tussen de herdenkers en demonstranten stond ook een zwarte man met de Nederlandse driekleur op z’n gezicht en een Nederlandse vlag om zijn naakte lichaam gedrapeerd. Op zijn achterhoofd het woord ‘Geluksdrager’ en op zijn blote rug de tekst ‘Ik ben geen toerist, geen crimineel. Ik woon hier.’ Een statement op gympen, dat ons zwijgend maar indringend een spiegel wil voorhouden: asielzoekers zijn mensen.

Swingen met je kwelgeest

28 maart 2011 door Annemiek Onstenk

We maken het mee. Bij de oer-Hollandse soap Goede tijden, slechte tijden is in een van de laatste afleveringen een homo in elkaar geslagen, door een huisarts nog wel, in zijn rol als vader. Terwijl in Amsterdam Marokkaanse en homo/lesbische Nederlanders (m/v) met elkaar staan te swingen op een feestje. Het was een receptie van Connecting Differences, bedrijf van Chris Bouma, die zich heeft gespecialiseerd in het bij elkaar brengen van groepen mensen die in het wild vaak op gespannen voet leven. Trainingen en groepsbijeenkomsten dienen om elkaar te leren kennen en wederzijds onbegrip en wantrouwen te overwinnen. Het gaat Connecting Differences om mensen over een heel spectrum, ook om uitersten. Joodse mannen die niet met een keppeltje over straat durven en moslima’s die worden lastiggevallen vanwege hun hoofddoek, maar ook Marokkaans-Nederlandse jongens die in bars worden geweigerd. Niet alleen homo’s die bang zijn hand- in-hand te lopen, maar net zo goed PVV-stemmers die voor racist worden uitgemaakt en allochtone jongeren die geen stageplek of baan krijgen. Gemakkelijke indelingen in daders en slachtoffers worden vermeden. Connecting Differences zet op professionele wijze voort wat onder andere oud-stadsdeelvoorzitter Ahmed Marcouch van Slotervaart/Overtoomseveld politiek begon. Als bekende Marokkaanse Nederlander predikte hij tolerantie voor en normaal doen over homoseksualiteit. Bij Connecting Differences zaten en zitten betrokken groepen bij elkaar om dat in de praktijk te oefenen.

Connecting Differences is niet de eerste of enige die probeert slechte, respectloze en discriminerende gewoontes af te leren en wederzijdse vooroordelen te overwinnen. Maar alle bijdragen helpen. We gaan zien of hun werk leidt tot prettiger samenleven in Amsterdam. En vooral: of het aantal aangiften en meldingen van discriminatie en geweld minder wordt.

Rooien in Amsterdam

20 december 2010 door Annemiek Onstenk

Er zijn dagen dat het niet uitmaakt dat ik van muziek van Monteverdi, boeken van Adriaan van Dis en de politicus Femke Halsema houd. Bij de WK-halve finale nam het Nederlands elftal het op tegen Uruguay. Ik stond op het Museumplein, middenin de zinderende mensenmassa. Van aparte juichplekken voor Concertgebouw- en andere elitemensen aan de ene en hardwerkende Nederlanders aan de andere kant, was geen sprake. Samen voor Oranje. Ook de vanwege de sneeuw uitvallende treinen op Amsterdam Centraal waren reuze goed voor het samenhorigheidsgevoel tussen anonieme reisgenoten. Ik leende iemand m’n mobiele telefoon, een ander luisterde naar mijn frustratie dat iemand voor niets naar een afspraak in Utrecht was gekomen. Samen tegen de NS. Automobilisten die vanwege de gladheid geen hellende weggedeelten konden nemen, kregen hulp van fietsende en wandelende voorbijgangers. Medeweggebruikers in de file achter hen stapten uit. Er klonk gelach als een auto van de brug afgleed in plaats van middelvingers en plat gescheld. Mensen hielpen me toen ik op de fiets onderuit ging. Samen voor en tegen de sneeuw.

Leed verbroedert en verzustert. Je afkomst, het soort werk dat je doet, je standpunt, seksuele voorkeur of vrijetijdsbesteding: ze doen er even niet toe.

Die aardige medeweggebruikers of jongen die m’n mobieltje leende zitten misschien nu weer boos achter hun pilsje. Af te geven op die, al dan niet linkse, ‘elite’ of ‘grachtengordel’ (waar ik niet woon) types als ik. Mijn ‘soort’ mensen zijn de kwaaie pieren, die voor multiculti of zelfs islamisering hebben gezorgd. Ik op mijn beurt erger me aan mensen die rochelen en op straat spugen en wind me op over de slechte smaak van New Kids-liefhebbers.

Maar toch, zo slecht rooien we het niet met elkaar in Amsterdam.

‘Ik wens licht.’

14 november 2010 door Annemiek Onstenk

Op 10 november was het weer de Dag van de Mantelzorg. Mantelzorgers zijn mensen die langdurig en onbetaald zorgen voor een hulpbehoevende ouder, buurman of vriendin. Op de jaarlijkse Dag gaat het even om hén in plaats van om hun zieke naaste. Ze krijgen een programma, een verzorgde lunch en een cadeaupakket aangeboden van het centrum voor mantelzorg Markant. Amsterdam Oost en gemeente Diemen lanceerden die dag een nieuwe vorm van ondersteuning van mantelzorgers, de www.mantelzorgchat.nl. Op de site kunnen mantelzorgers met elkaar of met professionele hulpverleners van gedachten wisselen, anoniem of gewoon onder hun eigen naam. Ze kunnen chatten in een groep of één op één. Er staan tips en handige adressen op de site. Ook is er online informatie te vinden over regelingen en hulp waar mantelzorgers, via Markant, zelf een beroep op kunnen doen, zoals respijtzorg. Een vrijwilliger neemt dan tijdelijk de zorg over zodat de mantelzorger even tijd voor zichzelf heeft. De gedachte achter de website is dat mantelzorgers, die vaak ook nog gewoon een baan hebben of een opleiding volgen, geen tijd hebben naar een bijeenkomst van en voor mantelzorgers te gaan. De site is overal te openen en te gebruiken, die komt als het ware naar hen toe.
Mantelzorgers uit Oost konden op 10 november naar voren brengen wat er nog kan verbeteren aan de ondersteuning van hen. Het stadsdeel legde onder andere zijn oor te luister op een basisschool. Er zijn immers ook jonge mantelzorgers, die een zieke ouder, broertje of zusje (moeten) helpen verzorgen. Een 11-jarig meisje liet weten ‘licht’ te wensen. Gemiddeld moet ze anderhalf uur per dag helpen thuis. Het liefst zou ze willen dat ‘er niets aan de hand was’ en dat ze ‘vrij’ kon zijn.
Aan de mantelzorgchat op internet zal het kind niet snel iets hebben. Vermoedelijk heeft ze meer baat bij iemand die haar de zorg uit handen neemt die waarschijnlijk te zwaar voor haar is. Of bij een zorgcoördinator op school die begrijpt waarom ze soms zit te slapen in de klas in plaats van opletten. Geschat wordt dat een kwart van alle kinderen met een ziek of gehandicapt gezinslid te maken heeft.
De nieuwe mantelzorgchat en het feit dat ook kinderen (moeten) mantelzorgen, verdienen beide bekendheid en aandacht.

MuzyQ financiële én politieke strop

5 oktober 2010 door Annemiek Onstenk

Vannacht heeft de PvdA deelraadsfractie in Amsterdam Oost haar twee dagelijks bestuurders teruggetrokken, waaronder de populaire stadsdeelvoorzitter Fatima Elatik. GroenLinks en D66, waarmee de sociaaldemocraten sinds mei dit jaar bestuurden, gaan door. Zij zoeken nu een nieuwe partner. Lieke Thesingh (GrLi) is voorlopig stadsdeelvoorzittter.

Aanleiding voor de breuk is de gang van zaken rond de koop van MuzyQ, een muziekmakerscentrum met studio’s en zalen in Oost. Vijf jaar geleden stelde het voormalige stadsdeel Oost/Watergraafsmeer zich, samen met de centrale stad Amsterdam, garant voor de nieuwbouw van MuzyQ. De garantstelling werd tussentijds omgezet in een hypotheek. Verantwoordelijk wethouder Germaine Princen van de PvdA verzuimde de deelraad te informeren over de precieze omvang van het risico dat het stadsdeel liep.

Inmiddels zijn Oost/Watergraafsmeer en Zeeburg gefuseerd tot stadsdeel Oost. Op 1 mei trad het nieuwe dagelijks bestuur aan, van PvdA, GroenLinks en D66, met opnieuw Princen als wethouder.

De inkomsten van MuzyQ, waar onder andere De Dijk en Caro Emerald oefenen, waren achtergebleven. Bij faillissement zou de garantstelling van Oost worden aangesproken, een bedrag van jaarlijks 1,5 miljoen euro, voor de duur van tien jaar. Om dat te voorkomen stelde het dagelijks bestuur voor MuzyQ dan maar zelf te kopen. De deelraad stemde daar vorige week mee in. De raad eiste een grondig onderzoek naar de wijze waarop het stadsdeel financieel verantwoordelijk was gemaakt voor MuzyQ.

Dat Oost voor MuzyQ nu miljoenen neertelt, die voorlopig niet zullen worden terugverdiend, komt uiterst ongelegen. Het stadsdeel moet de komende jaren tussen 15 en 18 miljoen bezuinigen.

Gisteravond praatte de deelraad na over de gang van zaken. In een brief legde het DB verantwoording af, maar deed dat zo klungelig dat verschillende fracties bezwaar maakten. Waarop het bestuur de brief introk. fracties. Fractievoorzitter Meint Helder van de PvdA noemt het DB ‘amateuristisch’. Dat, gevoegd bij het gebrekkig informeren van de deelraad, moest volgens hem leiden tot een ‘gele kaart’ voor het dagelijks bestuur. GroenLinks en D66 wilden de motie van afkeuring echter niet steunen. Waarna de PvdA haar twee dagelijks bestuurders terugtrok.

Een raadselachtige stap. Als de oppositie het aftreden van verantwoordelijk wethouder Princen (PvdA) had geëist, was dat te begrijpen geweest. Nu was het de PvdA zelf die een daad wilde stellen. Daarbij wilde men de schade voor de eigen club spreiden over drie partijen, PvdA, GroenLinks en D66. Toen dat niet lukte zette de PvdA een zwaarder middel in, ten koste van de eigen wethouders. Fractievoorzitter Meint Helder van de PvdA laat desgevraagd weten dat er niets anders achter deze vreemde move zit dan ‘het nemen van politieke verantwoordelijkheid’ voor het afkeurenswaardige de boot ingaan met MuzyQ.

Het is pas anderhalve week geleden dat Oost/Watergraafsmeer en Zeeburg tijdens het Rode Loper festival hun prille samengaan met een ‘huwelijksceremonie’ cultureel bezegelden. Dat de PvdA al vóórdat de MuzyQ-zaak goed is onderzocht de linkse kerk uit is, wijst op een slecht huwelijk.