De coronapandemie, de lockdown en langdurig thuisonderwijs in 2020 eisen hun tol. Vooral in het voortgezet onderwijs haken veel leerlingen af. Zij zitten niet lekker in hun vel, zijn moeilijk te motiveren voor school en lopen fikse achterstanden op. Omdat niet ieder gezin de schade van de pandemie zelf kan herstellen, versterkt die ook de kansenongelijkheid tussen kinderen. De demissionaire onderwijsministers stelden in 2020 5,8 miljard beschikbaar voor het wegwerken van corona-achterstanden in het primair en voortgezet onderwijs. Door de werkdruk en het lerarentekort kost het scholen grote moeite al dat extra geld te besteden.
Leerlingen extra aandacht geven als die nodig is, hoeven scholen echter niet alleen te doen. Mentorprojecten bieden kinderen thuis een-op-een-begeleiding en helpen een handje.
Leerkrachten en commerciële bijlesbureaus werken niet als enigen aan het verminderen van leerachterstanden. Ook mentoren, als vrijwilliger verbonden aan mentorprojecten, doen dat. Mentoren zijn er bovendien ook voor mensen met een kleine beurs. School’s cool is een van die mentorprojecten. School’s cool staat al bijna 25 jaar voor gelijke kansen voor ieder kind. De stichting koppelt jaarlijks rond 1200 mentoren in het hele land aan leerlingen die een steuntje in de rug kunnen gebruiken. Bijvoorbeeld omdat hun ouders die de Nederlandse taal onvoldoende spreken, hen niet kunnen helpen met school. School’s cool heeft momenteel 33 vestigingen in Nederland en wordt gefinancierd door gemeenten, fondsen, donateurs als Stichting Kinderpostzegels en soms een kleine eigen bijdrage van ouders. In 2020 ontving School’s cool bovendien een schenking van de Vriendenloterij. Elk kind heeft recht op goed onderwijs in de aanloop naar een latere loopbaan en succesvol meedoen in de samenleving, zo is de overtuiging van het mentorproject.
Mentoren helpen leerlingen tussen 10-18 jaar wekelijks met wat maar nodig is. Van motiveren voor school, plannen, woordjes leren tot het betrekken van ouders bij de school. Bij mentoraten gaat het allereerst om het ondersteunen van de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen en om het vergroten van hun zelfvertrouwen. Van daaruit kan worden gewerkt aan het verminderen van een eventuele cognitieve achterstand. Ook gaan mentoren er met kinderen op uit als zij van huis uit geen uitstapjes maken. Hun inzet heeft positieve gevolgen voor het welbevinden van de leerlingen, hun motivatie voor en plezier in onderwijs, concentratie, omgang met andere kinderen, mondigheid en zelfstandigheid.
Om de kwaliteit van het mentoraat te waarborgen zorgt School’s cool voor een goede match tussen mentoren en mentees en voor coaching van de vrijwilligers. Uit onderzoek blijkt een zorgvuldig opgebouwde relatie een belangrijke succesfactor voor een geslaagd mentoraat te zijn. Hoewel veel mentoren hoogopgeleid zijn en zelf afkomstig uit het onderwijs of de sociale sector, zijn zij immers geen professionals.
School’s cool werkt in heel Nederland samen met scholen, die leerlingen aanmelden voor een mentoraat. Daarnaast werkt de stichting samen met de gemeente en zorgverleners. Ook hulpverleners kunnen naar School’s cool verwijzen. Omdat mentoren achter de voordeur komen, zien of ervaren zij als er meer aan de hand is dan achterstand. Door intervisie en professionaliseringsbijeenkomsten weten zij hoe te handelen in dergelijke situaties.
In 2020 formeerde School’s cool een wetenschappelijke denktank, met onderzoekers van verschillende Nederlandse universiteiten. De wetenschappers kijken vanuit hun expertise op het gebied van mentoring, onderwijs en opgroeien hoe School’s cool zich verder kan ontwikkelen. Hoe kunnen aan school gerelateerde projecten als School’s cool kansen van kinderen helpen vergroten en achterstand van leerlingen voorkomen? In welke mate dragen mentoraten bij aan het welbevinden en de resultaten van leerlingen?
De inzet en persoonlijke aandacht van mentoren blijkt in de praktijk te voorkomen dat leerlingen stoppen met school of in latere jaren doubleren. Ervaringen in het land laten zien dat kinderen met een mentor soms instromen op een hoger niveau dan het basisschooladvies, minder ‘afstromen’ in het voortgezet onderwijs en een beter toekomstperspectief hebben. Of dat nu met succes afronden van de middelbare school is, een vervolg- of beroepsopleiding of beginnen in een baan.
Een-op- een-begeleiding thuis betekent ook persoonlijk contact met ouders, iets dat scholen niet altijd hebben en kan leiden tot grotere ouderbetrokkenheid.
De vrijwilligers van School’s cool hebben hart voor de zaak. Ook tijdens de lange lockdown lieten veel mentoren ‘hun’ leerlingen niet in de steek. De beloning is geen geldelijk gewin maar een gelukkiger kind. Scholen, maak gebruik van de buitenschoolse mentoraten en werk samen aan gelijke kansen voor ieder kind.