Amsterdam had Provo’s eind jaren 60, Hoorn Platte Thijs: een in 1970 opgerichte progressieve beweging die vond dat het ‘anders’ moest. Verandering wilde de groepering bereiken door buitenparlementaire acties en samenwerking met bewoners en belangengroepen.
Platte Thijs – vernoemd naar de 16de eeuwse Hoornse vagebond Thijs die stal van de rijken om het onder de armen uit te delen, van wie bij arrestatie de neus werd afgehakt – trok jonge wereldverbeteraars aan. Passend in de tijdgeest van antiautoritair, vrouwenemancipatie, jongerencultuur en seksuele revolutie, rebelleerden Platte Thijs’ers tegen de kloof tussen arme en rijke landen en dictaturen, in eigen land tegen het gezag, verkalkte en gesloten politieke structuren en burgerlijke cultuur. Toch is het ‘progressief werkverband’, zoals de lokale krant Platte Thijs noemde, niet opgericht door jongeren. Het initiatief kwam van de wat oudere André Kemmink, Gerrit Vos en Cees van Enkhuizen. Zij nodigden actievelingen en belangstellenden in de stad uit om te praten over een bredere progressieve groepering, links van de PvdA en met het accent op het buitenparlementaire. Daar waren oren naar en op voorstel van één der aanwezigen ging de club Platte Thijs heten.
Vredesboot
Platte Thijs hield in 1970 een schoonmaakactie in Hoorn-Noord, die veel sympathie opleverde. Op 5 mei deden twee marineschepen de Hoornse haven aan. Platte Thijs vond oorlogstuig niet passend op Bevrijdingsdag en voer zelf met een vredesboot de haven in, volgehangen met spandoeken tegen oorlogen in o.a. het Midden-Oosten en tegen de Griekse dictatuur. Ook voerde Platte Thijs actie voor een jongerencentrum en zette zich in voor betere woonomstandigheden en een ontmoetingscentrum voor mensen die toen nog gastarbeiders of buitenlandse werknemers heetten. In 1971 zamelde Platte Thijs dekens in voor Angola en begon een Wereldwinkel. Daar konden mensen, voor een eerlijke prijs, rietsuiker, koffie en thee kopen en boekjes over sociale actie of de Cubaanse revolutie. Bij supermarkten voerde men met succes actie tegen de verkoop van Outspan-sinaasappelen uit Zuid-Afrika (in verband met apartheid).
Er waren ludieke acties, zoals protest bij het beeld van J.P. Coen (tegen verheerlijking van het kolonialisme), het kraken van een villa (gebrek aan jongerenhuisvesting) en frisse zeelucht in glazen potjes doen en die in Hoorn langs de deuren aanbieden (milieu). Maar Platte Thijs pakte ook ‘harde’ politieke onderwerpen aan, zoals herstel in plaats van sloop van de oude binnenstad en de overloop vanuit Amsterdam.
Stadsvernieuwing i.p.v. vernieling
Het gemeentebestuur had rigide plannen voor stadsvernieuwing, waarbij vervallen woningen in de havenbuurt plaats moesten maken voor villa’s en de binnenstad ontsloten zou worden met een rondweg, die dwars door woonbuurten en over monumenten was gepland. Platte Thijs hield daarover huis-aan-huis een enquête en deed onderzoek naar de wensen van oudere bewoners in de havenbuurt. Zo genereerde Platte Thijs buitenparlementair verzet en was b.v. 82% van de ruim 1100 mensen die meededen aan de enquête tegen de rondweg. De parlementaire tak (Platte Thijs deed in 1970 als partij mee aan de gemeenteraadsverkiezingen en won 3 van de 17 zetels) bracht het in de raad. De rondweg is er nooit gekomen en de Havenbuurt is, waar nodig, gesaneerd en gerenoveerd. Er kwamen betaalbare woningen voor bewoners.
Minder succesvol was het bezwaar tegen de bouw van de vele duizenden extra woningen voor Amsterdammers die in het kader van de overloop naar Hoorn zouden komen. Platte Thijs was bang dat er geen of onvoldoende werkgelegenheid meekwam, het openbaar vervoer geen gelijke pas zou houden en het enorme aantal forenzen als gevolg daarvan. Tot op de dag van vandaag is er verkeerscongestie als gevolg van o.a. die overloop.
De jonge radicalen gingen halverwege de jaren 70 een beroepsopleiding volgen, studeren, werken en samenwonen of trouwen, ze vlogen uit. De oudere waren hun wilde haren al kwijt. In 1974 bundelden Platte Thijs, PSP en PPR hun krachten, deden als Progressief Hoorn mee aan de raadsverkiezingen en gingen vanaf die tijd meebesturen, zelf de stad vernieuwen. Andere partijen namen verschillende actiepunten van Platte Thijs in hun eigen programma’s op. Ten minste dát is er terechtgekomen van de idealen van bewustwording, sociale betrokkenheid en open besturen.
Frans van Iersel, Platte Thijs’er van het eerste uur en voormalig wethouder voor Progressief Hoorn, hield onlangs een voordracht over Platte Thijs 1970-74 voor Vereniging Oud Hoorn. Het was een inspirerende terugblik (gepaard aan een verrassend weerzien van sommigen, na ruim 50 jaar). Ik nam als tiener vanaf 1971 deel aan de werkgroep Jeugd van Platte Thijs en zette die jaren m’n eerste politiek geëngageerde stappen. Zoals voor vele Platte Thijs’ers was de club voor mij een bakermat van en voor maatschappelijke inzet.
https://www.oudhoorn.nl/vereniging/activiteiten.php?id=00702
