Op 10 november was het weer de Dag van de Mantelzorg. Mantelzorgers zijn mensen die langdurig en onbetaald zorgen voor een hulpbehoevende ouder, buurman of vriendin. Op de jaarlijkse Dag gaat het even om hén in plaats van om hun zieke naaste. Ze krijgen een programma, een verzorgde lunch en een cadeaupakket aangeboden van het centrum voor mantelzorg Markant. Amsterdam Oost en gemeente Diemen lanceerden die dag een nieuwe vorm van ondersteuning van mantelzorgers, de www.mantelzorgchat.nl. Op de site kunnen mantelzorgers met elkaar of met professionele hulpverleners van gedachten wisselen, anoniem of gewoon onder hun eigen naam. Ze kunnen chatten in een groep of één op één. Er staan tips en handige adressen op de site. Ook is er online informatie te vinden over regelingen en hulp waar mantelzorgers, via Markant, zelf een beroep op kunnen doen, zoals respijtzorg. Een vrijwilliger neemt dan tijdelijk de zorg over zodat de mantelzorger even tijd voor zichzelf heeft. De gedachte achter de website is dat mantelzorgers, die vaak ook nog gewoon een baan hebben of een opleiding volgen, geen tijd hebben naar een bijeenkomst van en voor mantelzorgers te gaan. De site is overal te openen en te gebruiken, die komt als het ware naar hen toe.
Mantelzorgers uit Oost konden op 10 november naar voren brengen wat er nog kan verbeteren aan de ondersteuning van hen. Het stadsdeel legde onder andere zijn oor te luister op een basisschool. Er zijn immers ook jonge mantelzorgers, die een zieke ouder, broertje of zusje (moeten) helpen verzorgen. Een 11-jarig meisje liet weten ‘licht’ te wensen. Gemiddeld moet ze anderhalf uur per dag helpen thuis. Het liefst zou ze willen dat ‘er niets aan de hand was’ en dat ze ‘vrij’ kon zijn.
Aan de mantelzorgchat op internet zal het kind niet snel iets hebben. Vermoedelijk heeft ze meer baat bij iemand die haar de zorg uit handen neemt die waarschijnlijk te zwaar voor haar is. Of bij een zorgcoördinator op school die begrijpt waarom ze soms zit te slapen in de klas in plaats van opletten. Geschat wordt dat een kwart van alle kinderen met een ziek of gehandicapt gezinslid te maken heeft.
De nieuwe mantelzorgchat en het feit dat ook kinderen (moeten) mantelzorgen, verdienen beide bekendheid en aandacht.
Weblog
Verbonden met vertrouwde vreemden
Het woord ‘verbinden’ is wat mij betreft behoorlijk versleten. Zowel gemeenten als welzijnsinstellingen willen verbinden, zowel progressieve als conservatieve politici. Maar gemeenten en welzijnsinstellingen moeten veel bezuinigen; er zal vooralsnog meer worden ont- dan verbonden, vrees ik. En als conservatieven gaan regeren met een gedoogpartij die juist aan maatschappelijk splijten z’n identiteit ontleent, wat betekent ’t dan nog? Ik kan het woord v.e.r.b.i.n.d.e.n niet meer horen voorlopig.
Juist daarom is het zo verfrissend iemand hier eens wat anders over te horen zeggen. De Rotterdamse onderzoeker Joke van der Zwaard sprak op 14 oktober op het congres Welzijn Nieuwe stijl 2010. Lang niet iedereen heeft baat bij een welzijnsproduct als buurtbarbecues, zei ze, die moeten binden en sociale cohesie bevorderen. Integendeel. Voor mensen met bijvoorbeeld psychiatrische problematiek is zo’n georganiseerde ontmoeting teveel gevraagd, net als andere activiteiten die goed nabuurschap stimuleren. Van der Zwaard stelde dat veel kwetsbare mensen meer gediend zijn met ‘vriendelijke afstandelijkheid’. Juist een ‘goede schutting maakt goede buren’, aldus Van der Zwaard. Ze toonde er een foto bij van een schutting met een opening voor eventueel, tot niets verplichtend contact met buren. Ook toevallige contacten zorgen voor verbinding en sociale cohesie, bijvoorbeeld van willekeurige mensen, die samen van de Copy Corner gebruik maken of samen staan te wachten tot de school uitgaat. Het zijn relaties tussen ‘vertrouwde vreemden’, waar geen welzijnswerker aan te pas komt. ‘Er is meer verbondenheid tussen mensen dan je denkt,’ stelde Van der Zwaard.
Ingrepen van buitenaf, of die nu komen van sociaal-cultureel werkers of van politici, zijn vooral nodig als mensen niet op eigen kracht uit hun isolement kunnen komen en ondersteuning of bescherming nodig hebben. Joke van der Zwaard pleitte voor voorzichtige bemoeizorg in plaats van al te kordaat Eropaf!
Met onderzoekers als zij, die zorgen voor nuancerende en nieuwe inzichten, voel ik me eerlijk gezegd wel verbonden.
Uit de linkse kerk geklapt
Veel linkse, feministische of ‘roze’ mensen zullen momenten van twijfel over het maken van ‘de juiste keuze’ hebben gekend, zelfs van verscheurdheid. Ikzelf herinner me bijvoorbeeld een bijeenkomst waar witte vrouwen zich door zwarte vrouwen het zwijgen lieten opleggen om te praten over vrouwenbesnijdenis of eerwraak, omdat dat van hernieuwd kolonialisme zou getuigen. Dat zwijgen kwam voort uit ons schuldgevoel over de witte westerse dominantie in de wereld. Je legde underdogs niet je normen op rond seksegelijkheid en zelfbeschikkingsrecht. We waren solidair zonder voorwaarden vooraf. We vonden bovendien dat zwarte vrouwen, net als witte, recht op hun eigen bevrijdingsstrijd, in hun eigen tempo en onder hun eigen voorwaarden. Maar ook verscheurd dus.
Tegelijkertijd links, feministisch en lesbisch zijn, betekent steeds keuzes maken en zaken tegen elkaar afwegen. Ik liep niet mee in een betoging tegen Israëlische terreur in de Gazastrook, hoe solidair ik ook was en ben met het Palestijnse volk en hoe fel ook tegen de Israëlische bezettingsmacht. Want fundamentalisten van Hamas, op democratische wijze aan de macht gekomen, gebruiken net zo goed geweld en respecteren noch waarborgen vrijheid, gelijkheid en zelfbeschikking van vrouwen en homo’s.
Femke Halsema maakt de afweging van rechten en vrijheden op de GroenLinks conferentie over godsdienstvrijheid politiek. Ze brengt een scheiding aan tussen de vrijheid van godsdienst en de grenzen daarvan. De godsdienstvrijheid in Nederland is een individueel recht. Mensen die op grond daarvan worden gediscrimineerd op de arbeidsmarkt, in het bijzonder onderwijs of in de gezondheidszorg, moeten een beroep op bescherming van de staat kunnen doen. Halsema respecteert ook het in georganiseerd verband beleven van dat individuele recht op godsdienstvrijheid. Ze trekt de grens bij het collectief dat individuen dwingt tot religieuze rituelen of dreigt met sociale uitsluiting, of het nu een kerk, moskee of religieuze gemeenschap is.
Omdat de afweging tussen solidariteit met kwetsbare minderheden en verdediging van mensenrechten voor linkse mensen op dit moment vooral betrekking heeft op gelovige moslims, richt Halsema zich vooral op hen. Progressieve mensen moeten, vaker dan tot nu toe gebeurt, de confrontatie zoeken bij intolerantie van moslims. Net als de uitsluiting van vrouwen van passief kiesrecht door de SGP, is het onaanvaardbaar als orthodoxe moslims onverdraagzaam zijn tegenover andersdenkenden en afvalligen, of hen zelfs uit hun gemeenschap stoten, en reactionair in hun opvattingen over vrouwen en homo’s. Daar moet discussie over mogelijk zijn. Een godsdienst is niet vrij als er gewetensdwang is, aldus Halsema. Vrouwen moeten bovendien keuze- en kansenvrijheid hebben, zowel wat betreft het dragen van religieuze symbolen, als met betrekking tot onderwijs, participatie op de arbeidsmarkt en in de politiek.
Ahmed Marcouch, eenzame strijder van de PvdA, hakt al langer met dit bijltje, én vergaloppeert zich soms. Het is voor progressief Nederland dan ook spitsroeden lopen om op dit moment afgewogen met de principes van godsdienstvrijheid en mensenrechten om te gaan. Moslimbashers staan klaar ‘links’ voor deze gelegenheid bij hun kamp in te lijven. Maar er moet met moslims m/v gepraat kunnen worden over het in vrijheid dragen van een hoofddoek, vrije partnerkeuze in plaats van gearrangeerde huwelijken of het binnen houden van vrouwen, zonder voor kolonialist of racist te worden uitgemaakt.
‘We hebben jullie nodig,’ riep een strijdbare moslimactiviste met hoofddoek op de GroenLinks conferentie over godsdienstvrijheid. ‘Niet te terughoudend zijn als het gaat om indoctrinatie op islamitische basisscholen en in moskeeën.’
We moesten er maar eens over praten.
PREMtime
Sinds de opkomst van Pim Fortuyn heeft links Nederland het zwaar. Rechts wint terrein, Wilders lijkt niet te stoppen en met de komst van het nieuwe kabinet heeft links opnieuw een harde klap te verwerken. Wat moet links doen om de gloriedagen van weleer te laten herleven? Morgen in PREMtime: hoe links haar teleurgestelde kiezers terug moet winnen. Prem praat er over met SP-leider Emile Roemer, Annemiek Onstenk van de Waterlandstichting en journalist Carel Brendel.
MuzyQ financiële én politieke strop
Vannacht heeft de PvdA deelraadsfractie in Amsterdam Oost haar twee dagelijks bestuurders teruggetrokken, waaronder de populaire stadsdeelvoorzitter Fatima Elatik. GroenLinks en D66, waarmee de sociaaldemocraten sinds mei dit jaar bestuurden, gaan door. Zij zoeken nu een nieuwe partner. Lieke Thesingh (GrLi) is voorlopig stadsdeelvoorzittter.
Aanleiding voor de breuk is de gang van zaken rond de koop van MuzyQ, een muziekmakerscentrum met studio’s en zalen in Oost. Vijf jaar geleden stelde het voormalige stadsdeel Oost/Watergraafsmeer zich, samen met de centrale stad Amsterdam, garant voor de nieuwbouw van MuzyQ. De garantstelling werd tussentijds omgezet in een hypotheek. Verantwoordelijk wethouder Germaine Princen van de PvdA verzuimde de deelraad te informeren over de precieze omvang van het risico dat het stadsdeel liep.
Inmiddels zijn Oost/Watergraafsmeer en Zeeburg gefuseerd tot stadsdeel Oost. Op 1 mei trad het nieuwe dagelijks bestuur aan, van PvdA, GroenLinks en D66, met opnieuw Princen als wethouder.
De inkomsten van MuzyQ, waar onder andere De Dijk en Caro Emerald oefenen, waren achtergebleven. Bij faillissement zou de garantstelling van Oost worden aangesproken, een bedrag van jaarlijks 1,5 miljoen euro, voor de duur van tien jaar. Om dat te voorkomen stelde het dagelijks bestuur voor MuzyQ dan maar zelf te kopen. De deelraad stemde daar vorige week mee in. De raad eiste een grondig onderzoek naar de wijze waarop het stadsdeel financieel verantwoordelijk was gemaakt voor MuzyQ.
Dat Oost voor MuzyQ nu miljoenen neertelt, die voorlopig niet zullen worden terugverdiend, komt uiterst ongelegen. Het stadsdeel moet de komende jaren tussen 15 en 18 miljoen bezuinigen.
Gisteravond praatte de deelraad na over de gang van zaken. In een brief legde het DB verantwoording af, maar deed dat zo klungelig dat verschillende fracties bezwaar maakten. Waarop het bestuur de brief introk. fracties. Fractievoorzitter Meint Helder van de PvdA noemt het DB ‘amateuristisch’. Dat, gevoegd bij het gebrekkig informeren van de deelraad, moest volgens hem leiden tot een ‘gele kaart’ voor het dagelijks bestuur. GroenLinks en D66 wilden de motie van afkeuring echter niet steunen. Waarna de PvdA haar twee dagelijks bestuurders terugtrok.
Een raadselachtige stap. Als de oppositie het aftreden van verantwoordelijk wethouder Princen (PvdA) had geëist, was dat te begrijpen geweest. Nu was het de PvdA zelf die een daad wilde stellen. Daarbij wilde men de schade voor de eigen club spreiden over drie partijen, PvdA, GroenLinks en D66. Toen dat niet lukte zette de PvdA een zwaarder middel in, ten koste van de eigen wethouders. Fractievoorzitter Meint Helder van de PvdA laat desgevraagd weten dat er niets anders achter deze vreemde move zit dan ‘het nemen van politieke verantwoordelijkheid’ voor het afkeurenswaardige de boot ingaan met MuzyQ.
Het is pas anderhalve week geleden dat Oost/Watergraafsmeer en Zeeburg tijdens het Rode Loper festival hun prille samengaan met een ‘huwelijksceremonie’ cultureel bezegelden. Dat de PvdA al vóórdat de MuzyQ-zaak goed is onderzocht de linkse kerk uit is, wijst op een slecht huwelijk.
Mijmeren in Transvaal
Op zaterdag 25 september werd de samenvoeging van Oost/Watergraafsmeer en Zeeburg in mei van dit jaar cultureel ingezegend met een heuse bruiloft. Een Indische prinses en een zeerover kwamen, vanuit respectievelijk de Indische buurt en de Transvaalbuurt, in een kleurige en swingende jalan jalan optocht naar het Oosterpark, waar het huwelijk tussen de stadsdelen werd voltrokken. Het spektakel was onderdeel van het jaarlijkse kunst en cultuurfestival Rode Loper in Amsterdam Oost. Maar de stoet met de bruidegom vertrok van een ander festival, dat op dezelfde dag plaatsvond: Allemaal in Transvaal. Dit festival was voor de eerste keer georganiseerd en moest uitdrukking geven aan de kracht en potentie van de buurt, met het Krugerplein als centrum. ‘Transvaal bruist’, zo zet stadsdeel Oost het zelfbewuste Transvaal de laatste tijd op de kaart. Ik kan, als een van de vele neergestreken zelfstandigen zonder personeel, bevestigen dat de buurt boeit en bloeit. Er is veel nieuwe kleinschalige bedrijvigheid, een trendy café/restaurant en creatieve initiatieven. Voorbeelden van die laatste zijn een mobiele picknicktafel, Stuifmeel Ideeën en HEIM. HEIM is een kunstproject over Thuis zijn en Thuis voelen. Samen met kunstenaars van Moving Arts Project maken bewoners minivoorstellingen, exposities, etc. in hun huiskamer of op onbekende plekjes in de wijk. Het is een vorm van community art waardoor buurtgenoten zich voor elkaar (moeten) openstellen, om elkaar beter te leren kennen, begrijpen en waarderen.
Ik ben, als betrokken buurtondernemer, zaterdag 25 september naar het Krugerplein getogen. In plaats van ‘Allemaal’ bleken slechts enkele deelnemers afgekomen te zijn op de Balkan jazz, Surinaamse bara’s, Turkse pizza’s, het schminken, een kopje thee aan de mobiele picknicktafel en de informatiestands met het lokale welzijns- en sportaanbod (‘Dynamo beweegt tot meedoen’.) Het aantal mensen dat er beroepsmatig was, overtrof het aantal bezoekers verschillende malen. Is het cynisme over de (on)mogelijkheden van de multiculturele samenleving ook hier neergeslagen, dacht ik. Zitten bittere PVV-stemmers nu achter hun gordijntjes naar deze goede multiculti bedoelingen te gluren en blijven ze uit protest een dagje binnen? Is de creatieve infrastructuur niet topzwaar en het draagvlak voor ‘allemaal meedoen’ niet te gering? Zie je uitgerekend in dit stuk Amsterdam, waar de namen Transvaal en Indische buurt nog verwijzen naar de eeuwenlange multiculti avonturen van Nederlanders in Zuid-Afrika en Indië, het failliet van de multiculturele samenleving, zo stond ik te somberen. Of is de door het hedendaagse anti-islamisme waarneming zo vertroebeld dat je door de problemen de power niet meer ziet?
Toen de jalan jalan voor de wijkse huwelijksceremonie door de straten danste, doken opeens allerlei groepjes kleurigheid op die zich aansloten bij de stoet. Het werd een optocht als op een Venetiaans gekostumeerd en gemaskerd bal. Voorop een jongen met een groot roze en bewegend hoofd van papier-maché. Dan een Antilliaanse steelband, met kleine meisjes en jongetjes op kop, gevolgd door tientallen geschminkte kinderen en volwassenen met grote dierenfiguren op stokken en mensen met een bruidsschat voor de Indische prinses. Het Amsterdams Toeters & Bellen straatorkest sloot de rijen. De overgave op de gezichten van de swingende kinderen en jongeren, hun gestreken kleren, hun ingestudeerde pasjes en trommels, de magische afbeeldingen en weemoedig stemmende muziek: het was roerend. Hun wereld, mijn wereld, hun buurt, mijn buurt. Laat Oost, de stad, het land gvd niet naar de kloten gaan.
We naderden de plek waar Theo van Gogh is vermoord. In het Oosterpark liet ook Mohammed B. zijn sporen na. Als ‘die kinderen’ ook buiten de jalan jalan maar in de pas lopen, dacht ik correct en vermande me.